Lên sàn chứng khoán là mục tiêu hướng đến của nhiều công ty khi việc này đem đến những lợi ích về việc huy động vốn, tăng độ uy tín, có nhiều ngách phát triển hơn,… Tuy vậy, việc lên sàn cũng có những điều kiện khắt khe đòi hỏi công ty phải có quá trình kinh doanh đủ thời gian cũng như chất lượng mới thực hiện được. Vậy làm thế nào để lên sàn chứng khoán? Công ty cần đáp ứng những điều kiện gì?
Luật quy định về điều kiện lên sàn chứng khoán
Lên sàn chứng khoán là hình thức của một công ty phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng sau khi được các Sở giao dịch chứng khoán (Sàn chứng khoán) cho phép và tổ chức giao dịch.
Khoản 1 Điều 15 Luật Chứng khoán 2019 đã đưa ra quy định về điều kiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng như sau:
“1. Điều kiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng của công ty cổ phần bao gồm:
a) Mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
b) Hoạt động kinh doanh của 02 năm liên tục liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán;
c) Có phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán cổ phiếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua;
d) Tối thiểu là 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành phải được bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn; trường hợp vốn điều lệ của tổ chức phát hành từ 1.000 tỷ đồng trở lên, tỷ lệ tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành;
đ) Cổ đông lớn trước thời điểm chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng của tổ chức phát hành phải cam kết cùng nhau nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ của tổ chức phát hành tối thiểu là 01 năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán;
e) Tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xóa án tích;
g) Có công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng, trừ trường hợp tổ chức phát hành là công ty chứng khoán;
h) Có cam kết và phải thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán;
i) Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán.”
Tìm hiểu thêm: Công ty lên sàn chứng khoán có lợi ích gì?
Quy định cụ thể về điều kiện niêm yết của mỗi sàn chứng khoán tại Việt Nam
Hiện nay, tại Việt Nam có 2 sàn niêm yết chính và 2 sàn nhỏ hơn là bước đệm để niêm yết trên sàn chính hoặc giao dịch tự do, cho nên mỗi sàn sẽ có quy mô khác nhau, đi kèm theo đó là những điều kiện riêng biệt. Các công ty cần đáp ứng được thì mới có thể niêm yết chứng khoán lên sàn.
Sàn chứng khoán HOSE
Thông tin chung:
- Sàn HOSE: Tên gọi của Sở giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh
- Năm thành lập: 2000
- Là đơn vị trực thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và quản lý hệ thống giao dịch chứng khoán niêm yết của Việt Nam
- Đang có nhiều sở giao dịch chứng khoán trong nước và trên toàn thế giới
- Hoạt động như 1 công ty cổ phần
- Vốn điều lệ: 1000 tỷ đồng
Những điều kiện để công ty được niêm yết trên sàn HOSE:
- Vốn điều lệ: 120 tỷ
- Thời gian hoạt động: Tối thiểu 2 năm dưới hình thức là Công ty cổ phần
- Cơ cấu cổ đông: Tối thiểu 20% cổ phiếu có quyền biểu quyết là do ít nhất 300 cổ đông chứ không phải cổ đông lớn nắm giữ
- Tình hình hoạt động của công ty: Phải có lãi trong 2 năm hoạt động liền kề gần nhất; Lợi nhuận trên vốn gần nhất đạt bằng hoặc trên 5%; Không có nợ quá hạn trên 1 năm; Không có lỗ lũy kế tính tới thời điểm đăng ký niêm yết; Công ty hoạt động không vi pháp luật, không vi phạm các điều khoản về kế toán và báo cáo tài chính.
Sàn chứng khoán HOSE
Ngoài ra, cũng cần đáp ứng được những điều kiện bổ sung:
- Công khai tất cả các khoản nợ đối với Công ty của các thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Giám đốc (Tổng giám đốc); Phó Giám đốc (Phó Tổng Giám đốc); Kế toán trưởng, các cổ đông lớn và những người có liên quan.
- Với những cổ đông là cá nhân, tổ chức và cổ đông lớn của Công ty phải cam kết nắm giữ 100% số cổ phiếu do mình sở hữu trong ít nhất 6 tháng kể từ ngày niêm yết và 50% cổ phiếu này trong 6 tháng tiếp theo, không tính số cổ phiếu thuộc sở hữu Nhà nước do cá nhân trên đại diện nắm giữ.
- Hồ sơ đăng ký niêm yết phải hợp lệ theo quy định của Sở giao dịch.
- Công ty và người đại diện theo pháp luật không bị xử lý vi phạm trong 2 năm tính đến thời điểm đăng ký niêm yết do thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán.
- Cổ phiếu đã được giao dịch trên sàn UPCOM ít nhất là 2 năm, đồng thời được Đại hội đồng cổ đông thông qua niêm yết, trừ trường hợp tổ chức đăng ký niêm yết đã chào bán cổ phiếu ra công chúng, doanh nghiệp cổ phần hóa.
Sàn chứng khoán HNX
Thông tin chung:
- Sàn HNX là Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
- Năm thành lập: 2009
- Hoạt động dưới dạng là Công ty TNHH một thành viên do Nhà nước (đại diện là Bộ Tài chính) làm chủ sở hữu
Những điều kiện để công ty được niêm yết trên sàn HNX:
- Vốn điều lệ: 30 tỷ đồng
- Thời gian hoạt động: Tối thiểu 1 năm dưới hình thức là Công ty cổ phần
- Cơ cấu cổ đông: Tối thiểu 15% cổ phiếu có quyền biểu quyết phải do ít nhất 100 cổ đông không phải cổ đông lớn nắm giữ
- Tình hình hoạt động của công ty: Phải có lãi ở năm liền kề trước đó; Lợi nhuận trên vốn gần nhất đạt bằng hoặc trên 5%; Không có nợ quá hạn trên 1 năm; Không có lỗ lũy kế tính đến thời điểm cổ phiếu được đăng ký niêm yết; Công ty hoạt động không có vi phạm pháp luật, vi phạm các điều khoản về kế toán và báo cáo tài chính.
Sàn chứng khoán HNX
Ngoài ra, cũng cần đáp ứng được những điều kiện bổ sung:
- Sàn HNX không yêu cầu công bố các khoản nợ.
- Với những cổ đông là cá nhân, tổ chức và cổ đông lớn của Công ty phải cam kết nắm giữ 100% số cổ phiếu do mình sở hữu trong ít nhất 6 tháng kể từ ngày niêm yết và 50% cổ phiếu này trong 6 tháng tiếp theo, không tính số cổ phiếu thuộc sở hữu Nhà nước do cá nhân trên đại diện nắm giữ.
- Hồ sơ đăng ký niêm yết phải hợp lệ theo quy định của Sở giao dịch.
- Công ty và người đại diện theo pháp luật không bị xử lý vi phạm trong 2 năm tính đến thời điểm đăng ký niêm yết do thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán.
- Cổ phiếu đã được giao dịch trên sàn UPCOM ít nhất là 2 năm, đồng thời được Đại hội đồng cổ đông thông qua niêm yết, trừ trường hợp tổ chức đăng ký niêm yết đã chào bán cổ phiếu ra công chúng, doanh nghiệp cổ phần hóa.
Sàn chứng khoán UPCOM
Thông tin chung:
- Sàn UPCOM trực thuộc quyền quản lý của Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội
- Năm thành lập: 2009
- Hầu hết các công ty hiện nay không niêm yết được trên sàn HOSE và sàn HNX sẽ được niêm yết trên sàn UPCOM – Đây là sàn chứng khoán đại chúng giúp cho các công ty chưa đủ điều kiện niêm yết hoặc bị hủy niêm yết hoạt động.
- Theo quy định, các công ty chào bán cổ phiếu ra công chúng phải có ít nhất 2 năm được chào bán trên sàn UPCOM.
Những điều kiện để công ty được niêm yết trên sàn UPCOM:
- Vốn điều lệ: Tính từ thời điểm chào bán phải đạt trên 10 tỷ đồng theo giá trị ghi trên sổ kế toán
- Phải có lãi vào năm liền kề chào bán ra công chúng, không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán
- Được cổ đông đồng ý thông qua phương án chào bán và sử dụng vốn thu được.
Sàn chứng khoán OTC
Sàn chứng khoán OTC khác biệt hoàn toàn với sàn HOSE, HNX hay UPCOM. Đây là thị trường giao dịch chứng khoán không tập trung. Chính vì vậy việc giao dịch sẽ rất linh hoạt, không bị phụ thuộc vào thời gian và các quy định của sản, chủ yếu do bên bán và bên mua chủ động thương lượng, trao đổi và chuyển nhượng nhanh chóng.
Trên sàn này, việc chào bán cổ phiếu cho những ai có nhu cầu mua lại được thực hiện nhanh chóng, có thể giao dịch cả cổ phiếu đã niêm yết hoặc cổ phiếu chưa niêm yết.
Lộ trình lên sàn cơ bản của một công ty
Thông qua các quy định của từng sàn chứng khoán, có thể thấy việc niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE là khó thực hiện nhất, cần đáp ứng những yêu cầu khắt khe. Vì vậy, để lên được sàn chứng khoán cao nhất, tiềm năng nhất này, các công ty sẽ đi theo một lộ trình cơ bản như sau:
- Bước 1: Công ty chào bán cổ phiếu đại chính có vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng sẽ niêm yết trên sàn UPCOM. Sau đó hoạt động trên sàn này 2 năm và đáp ứng đầy đủ các quy định.
- Bước 2: Sau thời kỳ hoạt động 2 năm trên sàn UPCOM và có đủ vốn điều lệ 30 tỷ đồng. Công ty sẽ niêm yết trên sàn HNX.
- Bước 3: Khi đạt hoạt động ổn định, có tăng trưởng và đạt vốn điều lệ 120 tỷ thì công ty sẽ được niêm yết trên sàn HOSE.
Với lộ trình này, công ty sẽ từng bước thâm nhập vào sàn HOSE thuận lợi hơn so với việc nộp hồ sơ trực tiếp tham gia sàn HOSE.
Hy vọng sau khi đọc bài viết trên, mọi người đã hiểu được làm thế nào để lên sàn chứng khoán. Việc này phải tuân theo quy định của pháp luật và đáp ứng được nhu cầu riêng của từng sàn. Các công ty cần chuẩn bị kỹ càng trước khi nộp hồ sơ đăng ký niêm yết với Sở giao dịch để được đạt kết quả như mong muốn.
