Thị trường chứng khoán UpCom là gì?
Thị trường chứng khoán UpCom hay sàn chứng khoán UpCom là thị trường công ty đại chúng chưa niêm yết, tiếng Anh là Unlisted Public Company Market, viết tắt là UPCoM. Thị trường này là nơi giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa được niêm yết.
Thị trường chứng khoán UpCom do Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội tổ chức để khuyến khích các công ty chưa niêm yết tham gia vào thị trường chứng khoán. Chính vì vậy sàn chứng khoán UpCom được xem như sàn giao dịch “trung chuyển”.
Sàn UpCoM ra đời vào ngày 01/01/2009 với chỉ khoảng 10 doanh nghiệp tham gia. Tuy nhiên, sau nhiều năm hoạt động, đến nay số cổ phiếu được giao dịch trên sàn UPCoM đã lên đến 901 mã với tổng khối lượng đăng ký giao dịch là 38.715.060.842.
Điều kiện giao dịch trên thị trường UpCom
Để được đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán UpCom, các công ty phải đáp ứng điều kiện:
- Là công ty đại chúng không niêm yết tại sàn HOSE và HNX.
- Chứng khoán phải đăng ký lưu ký tại trung tâm lưu ký (VSD)
Khi giao dịch trên thị trường chứng khoán UpCom, nhà đầu tư được giao dịch tập trung và có sự quản lý nên được pháp luật bảo vệ.
Ngoài ra, khi giao dịch ở sàn Upcom các công ty đại chúng cũng được yêu cầu về việc cung cấp các thông tin nhất định như báo cáo tài chính hàng năm.
Các quy định về giao dịch trên thị trường UpCom
Thị trường chứng khoán UpCom có những quy định cụ về về cách thức giao dịch mà nhà đầu tư cũng như các công ty đại chúng niêm yết chứng khoán trên sàn cần nắm rõ.
Thời gian giao dịch
Thời gian giao dịch của thị trường chứng khoán UpCom là từ thứ Hai đến thứ Sáu hàng tuần, ngoại trừ các ngày nghỉ lễ, tết theo quy định. Giờ giao dịch cho các phiên như sau:
| Phiên | Phương thức giao dịch | Giờ giao dịch |
| Phiên sáng | Khớp lệnh liên tục | 9h00 – 11h30 |
| Giao dịch thỏa thuận | 9h00 – 11h30 | |
| Nghỉ giao dịch | 11h30 – 13h00 | |
| Phiên chiều | Khớp lệnh liên tục | 13h00 – 15h00 |
| Giao dịch thỏa thuận | 13h00 – 15h00 | |
Thời gian giao dịch từ thứ 2 đến thứ 6
Phương thức giao dịch
Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội tổ chức giao dịch trên thị trường chứng khoán UpCom theo 2 phương thức sau:
- Phương thức khớp lệnh liên tục: Là phương thức giao dịch được thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán ngay khi lệnh được nhập vào hệ thống UpCom
- Phương thức thỏa thuận: Là phương thức giao dịch trong đó các điều kiện giao dịch được các bên tham gia thoả thuận với nhau và xác nhận thông qua hệ thống UpCom
Lưu ý:
- Trong ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu mới đăng ký giao dịch hoặc ngày đầu tiên giao dịch trở lại của cổ phiếu không có giao dịch trên 25 phiên liên tiếp, Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội chỉ nhận lệnh giao dịch theo phương thức khớp lệnh liên tục
- Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội không thực hiện nhận lệnh giao dịch theo phương thức giao dịch thỏa thuận cho đến khi có giá tham chiếu được xác lập từ kết quả của phương thức khớp lệnh liên tục.
Nguyên tắc khớp lệnh
Giao dịch trên thị trường chứng khoán UpCom, nguyên tắc khớp lệnh được quy định như sau:
– Ưu tiên về giá:
- Lệnh mua có mức giá cao hơn được ưu tiên thực hiện trước;
- Lệnh bán có mức giá thấp hơn được ưu tiên thực hiện trước.
– Ưu tiên về thời gian:
- Trường hợp các lệnh mua hoặc lệnh bán có cùng mức giá thì lệnh nhập vào hệ thống UpCom trước sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
- Giá thực hiện theo phương thức khớp lệnh liên tục là giá của lệnh đối ứng đang chờ trên sổ lệnh.
Đơn vị giao dịch và đơn vị yết giá
– Đơn vị giao dịch:
- Giao dịch khớp lệnh liên tục: Đơn vị giao dịch khớp lệnh liên tục là 100 chứng khoán (lô chẵn). Lô lẻ có khối lượng từ 01 đến 99 cổ phiếu/trái phiếu được thực hiện bằng cách khớp lệnh hoặc giao dịch thỏa thuận
- Giao dịch thỏa thuận: Không quy định đơn vị giao dịch.
– Đơn vị yết giá:
- Đơn vị yết giá quy định đối với cổ phiếu: 100 đồng/cổ phiếu
- Không quy định đơn vị yết giá đối với giao dịch thỏa thuận.
Biên độ dao động giá
Đối với cổ phiếu đang giao dịch: Biên độ dao động giá trong ngày giao dịch là ±15% so với giá tham chiếu.
Đối với cổ phiếu mới đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch đầu tiên và cổ phiếu không có giao dịch trên 25 phiên giao dịch liên tiếp, trong ngày đầu tiên giao dịch trở lại, biên độ dao động giá được áp dụng là ±40% so với giá tham chiếu.
Quy định về giá tham chiếu
Giao dịch chứng khoán trên thị trường UpCom, giá tham chiếu sẽ được quy định tùy theo loại cổ phiếu:
- Đối với cổ phiếu mới đăng ký giao dịch: Việc xác định giá tham chiếu của ngày giao dịch đầu tiên do tổ chức đăng ký giao dịch đề xuất và được Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội chấp thuận.
- Đối với cổ phiếu đang giao dịch: Giá tham chiếu là bình quân gia quyền của các giá giao dịch lô chẵn thực hiện theo phương thức khớp lệnh liên tục của ngày có giao dịch khớp lệnh liên tục gần nhất trước đó.
Lệnh giao dịch
Đối với giao dịch khớp lệnh, lệnh giao dịch là lệnh giới hạn (LO). Lệnh giới hạn có hiệu lực kể từ khi được nhập vào hệ thống đăng ký giao dịch cho đến khi bị huỷ bỏ hoặc đến khi kết thúc thời gian giao dịch.
Còn đối với giao dịch thỏa thuận, lệnh giao dịch thỏa thuận có thể gửi đến một đối tác hoặc toàn bộ thị trường theo yêu cầu của nhà đầu tư. Trường hợp nhà đầu tư không yêu cầu cụ thể, lệnh chào giao dịch thỏa thuận được gửi đến toàn bộ thị trường. Lệnh giao dịch theo phương thức thỏa thuận được thực hiện theo nguyên tắc bên bán nhập lệnh giao dịch vào hệ thống và bên mua xác nhận.
Sửa, hủy lệnh trong phiên giao dịch
Việc sửa giá/khối lượng và huỷ lệnh chỉ có hiệu lực đối với lệnh gốc chưa được thực hiện hoặc phần còn lại của lệnh gốc chưa được thực hiện.
Lệnh giới hạn được phép sửa giá, khối lượng và hủy lệnh trong thời gian giao dịch. Thứ tự ưu tiên của lệnh sau khi sửa được xác định như sau:
- Thứ tự ưu tiên của lệnh không đổi trong trường hợp sửa giảm khối lượng
- Thứ tự ưu tiên của lệnh được tính kể từ khi lệnh sửa được nhập vào hệ thống giao dịch UpCom đối với các trường hợp sửa tăng khối lượng và/hoặc sửa giá
Giao dịch thỏa thuận đã thực hiện trên hệ thống không được phép huỷ bỏ.
Trong thời gian giao dịch, trường hợp đại diện giao dịch nhập sai giao dịch thỏa thuận của nhà đầu tư, đại diện giao dịch được phép sửa giao dịch thỏa thuận nhưng phải xuất trình lệnh gốc của nhà đầu tư; phải được bên đối tác chấp thuận việc sửa đó và được Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội chấp thuận việc sửa giao dịch thỏa thuận.
Việc sửa giao dịch thỏa thuận của thành viên phải tuân thủ Quy trình sửa giao dịch thỏa thuận do Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội ban hành.
Quy định về thanh toán
Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) thanh toán giao dịch cổ phiếu theo kết quả bù trừ đa phương căn cứ vào kết quả giao dịch do Sở giao dịch chứng khoán cung cấp. Cụ thể:
- Việc thanh toán giao dịch được thực hiện theo nguyên tắc chuyển giao chứng khoán đồng thời với thanh toán tiền tại ngày thanh toán
- Ngày thanh toán giao dịch cổ phiếu là ngày làm việc thứ 2 sau ngày giao dịch (T+2).
- Trình tự và thủ tục thực hiện thanh toán được quy định tại Quy chế do Trung tâm lưu ký chứng khoán ban hành
Thị trường chứng khoán UpCom thu hút nhiều nhà đầu tư
Ưu – nhược điểm của thị trường chứng khoán UpCom
UpCom là thị trường chứng khoán hoạt động có thời gian dài và thu hút nhiều nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp tham gia. Sàn UpCom vừa có những ưu điểm nổi bật nhưng cũng có những hạn chế nhất định.
Ưu điểm:
- UpCoM là thị trường có sự giám sát, quản lý rõ ràng của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, thông tin minh bạch nên góp phần hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.
- Thị trường UPCoM giúp nhà đầu tư có thể tìm kiếm thông tin về doanh nghiệp qua hệ thống công bố thông tin của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
- Thị trường UpCom giao dịch tập trung cổ phiếu qua hệ thống giao dịch của HNX nên tạo thuận tiện cho cả người bán và người mua khi giao dịch được thực hiện dễ dàng và an toàn
- Đối với các công ty, việc đưa cổ phiếu lên sàn UPCoM sẽ thuận lợi hơn trong việc niêm yết lên các sàn chứng khoán khác như HOSE hoặc HNX sau này. Từ đó giúp tăng khả năng tiếp cận cho các nhà đầu tư.
Nhược điểm:
- Biên độ dao động lớn (± 15%) nên sàn UpCom được xem xét là nơi đầu cơ hơn là đầu tư.
- Tính thanh khoản của sàn Upcom vẫn còn thấp, nhiều mã không có giao dịch.
- Độ minh bạch và tính công khai chất lượng doanh nghiệp chưa bằng thị trường chứng khoán HNX và HOSE.
Thị trường chứng khoán UpCom những năm gần đây được nhà đầu tư đánh giá khá cao. Hiện tại UpCom không còn là thị trường “hạng hai” như trước đây, thay vào đó tham gia thị trường này nhà đầu tư vẫn có thể tìm được nhiều mã cổ phiếu lớn, giao dịch nhiều, thích hợp với người đầu tư cá nhân.
Đọc ngay: Các cổ phiếu tiềm năng trên sàn UpCom nhà đầu tư nên chọn
Hy vọng với các thông tin trên đây bạn đã hiểu về thị trường chứng khoán UpCom và có những lựa chọn đầu tư đúng đắn, thu về lợi nhuận cao cho mình.
