Nhiều nhà đầu tư rất để tâm đến các loại chứng khoán chưa niêm yết do chúng có thể mang lại lãi suất lớn, nhưng song song với đó cũng là sự rủi ro cao. Vậy chứng khoán chưa niêm yết là gì mà lại hấp dẫn các nhà đầu tư đến vậy? Chứng khoán niêm yết và chưa niêm yết khác nhau ở những điểm nào?
Chứng khoán chưa niêm yết là gì?
Chứng khoán chưa niêm yết là những loại chứng khoán đã được phát hành, tuy nhiên chưa niêm yết vào giao dịch tại các Sở giao dịch chứng khoán (Sàn HOSE, sàn HNX, sàn UPCOM).
Mặc dù giao dịch chứng khoán chưa niêm yết có thể kiếm được nhiều lợi nhuận nhưng thực sự cũng rất rủi ro.
Giao dịch chứng khoán chưa niêm yết có thể cho lợi nhuận cao nhưng cũng rất rủi ro
Phân loại chứng khoán chưa niêm yết
Chứng khoán chưa niêm yết được phân thành 3 loại với những đặc điểm riêng biệt: Cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu trực tiếp và cổ phiếu ủy thác.
- Cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi là dạng cổ phiếu được công ty phát hành cho nội bộ cán bộ, công nhân viên, bạn bè, gia đình của các thành viên trong công ty. Những đối tượng này được mua cổ phiếu ưu đãi với giá thấp hơn, có thể chỉ tương đương 60% so với giá bình quân khi công ty đấu giá. Tuy nhiên, các cổ phiếu ưu đãi phải sau 3 năm mới được sang tên và giao dịch chuyển nhượng
Giá của cổ phiếu ưu đãi thường thấp hơn khoản 10 – 15 giá so với các loại cổ phiếu thông thường đang lưu hành. Trường hợp bạn muốn giao dịch cổ phiếu ưu đãi thì cần công ty đồng ý mới được tiến hành các thủ tục chuyển nhượng sang tên.
Tuy việc chuyển nhượng có một số thủ tục khó khăn nhưng loại cổ phiếu này có lợi nhuận cao, phù hợp với những ai có ngân sách lớn và định đầu tư dài hạn.
- Cổ phiếu ủy thác
Cổ phiếu ủy thác là loại cổ phiếu mà công ty không tự phát hành, ủy thác cho công ty chứng khoán tư vấn và phát hành. Đồng thời, công ty chứng khoán này cũng thay mặt nhà đầu tư đi đấu giá. Với trường hợp này, công ty có chứng khoán phát hành sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào công ty chứng khoán.
Ngoài ra, nhà đầu tư cũng cần trả 1 số loại phí như phí ủy thác đầu tư, phí quản lý cổ phiếu hàng năm, phí chuyển nhượng sang tên,… cho công ty chứng khoán. Trường hợp giao dịch cổ phiếu thì cả người mua và người bán cần tới công ty chứng khoán được ủy thác để xác nhận và tiến hành các thủ tục sang tên chuyển nhượng. Lưu ý: Người bán cần trả hết các loại phí cho công ty chứng khoán thì mới được thực hiện sang tên.
Cổ phiếu trực tiếp
Với dạng cổ phiếu này, người mua được trực tiếp đi đấu giá mà không phải phụ thuộc vào bất cứ tổ chức hay công ty chứng khoán nào.
Cổ phiếu trực tiếp được chuyển nhượng tự do, giao dịch dễ dàng và thuận lợi. Bạn chỉ cần chờ khoảng 3 – 4 tháng sau khi công ty đấu giá sẽ được cấp sổ là sẽ được giao dịch, sang tên chuyển nhượng.
Trong trường hợp chờ cấp sổ mà giá cổ phiếu tăng lên nhanh chóng thì bạn cần thương lượng với người bán, có thể tăng mức cọc lên 40 – 50% để người bán không hủy hợp đồng.
Giao dịch chứng khoán chưa niêm yết ở đâu?
Giao dịch chứng khoán chưa niêm yết được thực hiện trên thị trường phi tập trung OTC. Đây là giao dịch thỏa thuận giữa các cá nhân với nhau, không có nhiều thủ tục pháp lý, dựa trên nguyên tắc tin tưởng lẫn nhau là chính.
Vì vậy, để tránh bị lừa đảo, người mua và người bán cần biết đầy đủ thông tin cá nhân của người bán (Họ tên, CCCD/CMND, số điện thoại, địa chỉ nhà, địa chỉ nơi làm việc), nên giao dịch trực tiếp cho không mua bán online hoặc thỏa thuận qua điện thoại.
So sánh chứng khoán niêm yết và chưa niêm yết
Sự khác biệt giữa chứng khoán niêm yết và chưa niêm yết được thể hiện qua 4 yếu tố trong bảng sau:
| Yếu tố | Chứng khoán niêm yết | Chứng khoán chưa niêm yết |
| Quyền sở hữu | Thuộc quyền sở hữu của nhiều cổ đông | Thuộc quyền sở hữu của nhân viên công ty, bạn bè, người thân, gia đình |
| Tính thanh khoản | Tính thanh khoản cao vì cổ phiếu sẵn có trên thị trường | Không có tính thanh khoản vì cổ phiếu không có sẵn trên thị trường |
| Định giá | Giá trị của công ty được tính toán rõ ràng vì có giá thị trường | Định giá công ty không rõ ràng vì không có giá thị trường. Một vài trường hợp công ty có giá trị trường được niêm yết ủy quyền nên sử dụng để đạt được giá trị thị trường phù hợp |
| Quy định | Được quản lý chặt chẽ bởi các cơ quan chứng khoán Nhà nước | Có ít yêu cầu quản lý phức tạp như chứng khoán niêm yết |
Bên cạnh những loại chứng khoán chưa niêm yết, chứng khoán niêm yết khi có các vấn dề thay đổi cần cần thực hiện quy trình thay đổi chứng khoán niêm yết.
Hy vọng, qua bài viết này, những ai quan tâm đã hiểu được định nghĩa chứng khoán chưa niêm yết là gì, nó có những loại nào hấp dẫn các nhà đầu tư. Đồng thời cũng nắm được sự khác biệt giữa chứng khoán niêm yết và chưa niêm yết. Từ đó giúp nhà đầu tư có thêm sự lựa chọn về kênh kiếm tiền tiềm năng.
