Những năm gần đây, thị trường đầu tư chứng khoán nói chung và đầu tư trái phiếu nói riêng diễn ra rất sôi động. Bên cạnh các mã trái phiếu doanh nghiệp, nhiều nhà đầu tư quan tâm đến trái phiếu chính phủ – loại trái phiếu mang lại lợi nhuận ổn định và độ rủi ro thấp hơn trái phiếu doanh nghiệp. Có thể thấy trái phiếu chính phủ (TPCP) là lựa chọn an toàn cho những nhà đầu tư muốn tìm kiếm một kênh đầu tư ổn định về lợi nhuận cũng như mức độ thấp về rủi ro. Một trong các vấn đề được quan tâm khi đầu tư TPCP chính là lãi suất.
Lãi suất trái phiếu chính phủ là gì?
Lãi suất trái phiếu chính phủ được hiểu là lãi suất được trả cho người sở hữu trái phiếu chính phủ (có thể phát hành bằng nội tệ và ngoại tệ).
Hiểu đơn giản hơn, lãi suất trái phiếu Chính phủ chính là tỷ lệ phần trăm dựa trên giá trị mệnh giá trái phiếu mà chủ sở hữu được hưởng.
Lãi suất trái phiếu chính phủ thông thường có 3 loại:
- Lãi suất danh nghĩa
- Lãi suất đặt thầu
- Lãi suất trúng thầu
Lãi suất trái phiếu Chính phủ sẽ được cập nhật trên trang thông tin điện tử của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), nhà đầu tư có thể trực tiếp truy cập vào website chính thức của HNX để cập nhật.
Lãi suất trái phiếu chính phủ
Lãi suất trái phiếu chính phủ các kỳ hạn
Lãi suất trái phiếu chính phủ sẽ có sự khác nhau giữa các kỳ hạn. Dưới đây là bảng lãi suất trái phiếu chính phủ các kỳ hạn được phát hành theo phương thức đấu thầu qua HNX (Tổ chức phát hành vào ngày 19/5/2021) mà bạn có thể tham khảo. Thông tin được cập nhật từ trang chủ chính thức của Bộ Tài chính:
| Kỳ hạn trái phiếu chính phủ | Lãi suất | ||
| Lãi suất đặt thầu (%/năm) | Lãi suất trúng thầu (%/năm) | Lãi suất danh nghĩa (%/năm) | |
| 5 năm | 1,11 – 1,30 | 1,14 | 1,10 |
| 10 năm | 2,29 – 2,70 | 2,34 | 2,30 |
| 15 năm | 2,56 – 2,70 | 2,58 | 2,50 |
| 20 năm | 2,90 – 3,30 | 2,90 | 2,80 |
Thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, lũy kế đến ngày 20/5/2021:
- Tổng khối lượng TPCP phát hành năm 2021 là 95.040 tỷ đồng;
- Kỳ hạn phát hành TPCP bình quân năm 2021 đạt 12,35 năm;
- Lãi suất phát hành TPCP bình quân năm 2021 là 2,28%/năm.
Cách tính lãi suất trái phiếu chính phủ
Cách tính lãi suất trái phiếu Chính phủ được quy định tại Thông tư số 111/2018/TT-BTC của Bộ Tài Chính.
Theo đó, dựa vào các kỳ trả lãi theo điều kiện, điều khoản của trái phiếu mà chủ sở hữu đang nắm giữ, nhà phát hành sẽ phải thanh toán theo tỷ lệ lãi hàng năm đã được quy định.
Nhà đầu tư có thể tính lãi suất phần trăm hàng năm của trái phiếu Chính phủ bằng công thức như sau:
Đối với trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn trả lãi đầu tiên ngắn hơn so với các kỳ trả lãi tiếp theo: Lãi suất được tính theo công thức:
| Số tiền thanh toán lãi suất trái phiếu với kỳ trả lãi đầu tiên = (Mệnh giá trái phiếu x Lãi suất danh nghĩa (%/năm) x số ngày thực tế giữa ngày thanh toán tiền mua và ngày thanh toán tiền lãi đầu tiên kể từ ngày mua trái phiếu) / ( số kỳ hạn trả lãi trong một năm x Số ngày trong kỳ trả lãi theo giả định khi việc thanh toán xảy ra) |
Đối với số tiền thanh toán lãi của một trái phiếu Chính phủ trong các kỳ trả lãi tiếp theo:
| Tiền lãi nhận được của một trái phiếu trong các kỳ trả lãi tiếp theo = ( Mệnh giá trái phiếu x lãi suất danh nghĩa) / số kỳ hạn thanh toán lãi trong một năm. |
Lưu ý:
– Đối với số tiền thanh toán lãi của một trái phiếu sẽ được làm tròn đến đơn vị đồng
– Với lãi suất danh nghĩa trái phiếu:
- Đối với phát hành lần đầu: Lãi suất danh nghĩa áp dụng đối với các nhà tạo lập trúng thầu cạnh tranh lãi suất và được làm tròn xuống dưới 1 chữ số thập phân.
- Đối với phát hành bổ sung: Lãi suất danh nghĩa của trái phiếu đang lưu hành và được phát hành bổ sung.
Tình hình lãi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam
Tại thị trường Việt Nam, những năm gần đây hoạt động đầu tư TPCP khá sôi động trên cả thị trường sơ cấp và thứ cấp. Lãi suất TPCP được đánh giá có nhiều chuyển biến, có kỳ hạn giảm, cũng có kỳ hạn lãi suất đi ngang, tùy vào từng thời điểm nhất định.
Theo thông tin từ Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tháng 5/2021 trong phiên huy động ngày 26/5, Kho bạc Nhà nước gọi thầu tổng cộng 14.750 tỷ đồng tại các kỳ hạn 5, 10, 15 và 30 năm. Phiên đấu thầu này đã huy động được 14.650 tỷ đồng với lãi suất giảm khá mạnh tại các kỳ hạn 10, 15 năm. Cụ thể như sau:
- Trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm: Huy động được 2.250/2.250 tỷ đồng gọi thầu với lãi suất 1,13%/năm, thấp hơn 0,01%/năm so với phiên trước đó.
- Trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm: Huy động được 8.000/8.000 tỷ đồng gọi thầu với lãi suất 2,27%/năm, thấp hơn 0,07%/năm so với phiên trước đó.
- Trái phiếu chính phủ kỳ hạn 15 năm: Huy động được 3.000/3.000 tỷ đồng gọi thầu với lãi suất 2,54%/năm, thấp hơn 0,04%/năm so với phiên trước đó.
- Trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm: Huy động được 1.400/1.500 tỷ đồng gọi thầu với lãi suất 3,05%/năm, bằng phiên trước đó.
Tuy nhiên, tháng 8/2021 ghi nhận cho thấy lãi suất trúng thầu trái phiếu chính phủ kỳ hạn 20 và 30 năm ổn định so với tháng trước. Trong khi đó tại các kỳ hạn 5, 7, 10 và 15 năm lãi suất trúng thầu TPCP lại giảm nhẹ.
Cụ thể, thông tin trên Thời báo Tài chính Việt Nam (Cơ quan ngôn luận của Bộ Tài chính), so với cuối tháng 6/2021 lãi suất trúng thầu của trái phiếu chính phủ do Kho bạc Nhà nước phát hành trong tháng 7/2021 tại các kỳ hạn 5, 7, 10 và 15 năm giảm từ 0,03 – 0,04%/năm. Còn lãi suất trúng thầu kỳ hạn 20 và 30 năm tiếp tục ổn định và giữ lần lượt ở mức 2,91%/năm và 3,05%/năm so với tháng 6.
Đường cong lãi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam (Nguồn: Ảnh chụp từ số liệu của sàn HNX ngày 1/9/2021)
Theo đánh giá của các chuyên gia SSI Research, diễn biến dịch bệnh trở nên phức tạp khiến nhu cầu trái phiếu chính phủ sẽ được đẩy mạnh, do vậy kỳ vọng lãi suất trái phiếu sẽ vẫn đi ngang trong ngắn hạn.
Trên đây là các thông tin liên quan đến lãi suất trái phiếu chính phủ. Hy vọng qua đây bạn đã nắm rõ lãi suất TPCP cũng như cách tính, từ đó hỗ trợ việc đưa ra các quyết định đầu tư cũng như tính toán được phần lãi của mình khi đầu tư vào TPCP.
