Lãi suất là tỷ lệ phần trăm nhất định sinh ra từ giao dịch cho vay giữa các bên. Lãi suất tái chiết khấu là một thuật ngữ quen thuộc. Nhất là với những ai làm việc trong ngân hàng, tài chính thì sẽ hiểu rất rõ về nó. Thế nhưng thực tế vẫn có không ít người băn khoăn lãi suất tái chiết khấu là gì?
Bài viết sẽ cho bạn những thông tin cơ bản và cần thiết để hiểu thêm về câu hỏi này.
Lãi suất tái chiết khấu là gì?
Lãi suất tái chiết khấu là lãi suất được áp dụng cho các nghiệp vụ chiết khấu, tái chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá khác như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi.
Đây là lãi suất cho vay ngắn hạn của Ngân hàng Trung ương đối với các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng khác dưới hình thức tái chiết khấu các giấy tờ có giá chưa đến thời hạn thanh toán, được ấn định cho từng thời kỳ, căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ.
Hiểu một cách đơn giản thì lãi suất tái chiết khấu là lãi suất được thực hiện trên cơ sở đối tượng là các giấy tờ có giá, ví dụ: Hối phiếu, lệnh phiếu, trái phiếu…
Các ngân hàng sẽ chấp nhận trả tiền cho người cầm (hoặc sở hữu các giấy đó) để đổi lại một khoản lời mà ta gọi là lãi suất chiết khấu và thu lại khoản tiền của họ đối với người thanh toán ghi trên đó khi đến hạn.
Đến khi các ngân hàng này lại cần tiền nhưng các giấy tờ đó chưa đến hạn thanh toán, vì vậy họ bán lại các khoản sẽ thu này cho Ngân hàng Nhà nước để đổi lấy tiền mặt và bớt lại cho ngân hàng nhà nước một khoản.
Khác với lãi suất tái cấp vốn chỉ áp dụng cho các loại tài sản thế chấp có độ rủi ro cao thì lãi suất tái chiết khấu lại áp dụng đối với các giấy tờ có độ rủi ro thấp như trái phiếu chính phủ, thương phiếu, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn.
Vì vậy, lãi suất tái chiết khấu có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và điều tiết sự biến động lãi suất trên thị trường. Hơn thế nữa, Với ngân hàng thương mại, lãi suất tái chiết khấu là lãi suất gốc để từ đó ấn định lãi suất chiết khấu và lãi suất cho vay khác.
Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất tái chiết khấu
Mức cung cầu về tiền tệ trên thị trường
Đây là một yếu tố cơ bản ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành lãi suất trên thị trường. Và lãi suất tái chiết khấu cũng không nằm ngoài vòng ảnh hưởng.
Lạm phát
Lãi suất chiết khấu là một thuật ngữ quen thuộc. Nhất là với những ai làm việc trong ngân hàng, tài chính thì sẽ hiểu rất rõ về nó.
Thế nhưng thực tế vẫn có không ít người băn khoăn lãi suất chiết khấu là gì?
Chính sách Tiền tệ của Chính phủ
Như chúng ta đã biết thì lãi suất tín dụng tăng quá cao hay giảm quá thấp đều ảnh hưởng nhất định đến nền kinh tế. Vì vậy Nhà nước đã thực hiện các chính sách tiền tệ của mình thông qua Ngân hàng Nhà nước Tw để chỉ huy toàn bộ hệ thống Ngân hàng nhằm điều chỉnh lãi suất, bình ổn nền kinh tế.
Khi lãi suất tăng làm cho nhu cầu tiêu dùng và đầu tư giảm thì Ngân hàng Nhà nước sẽ áp dụng giảm lãi suất tái chiết khấu cho các ngân hàng thương mại.
Khi lãi suất thị trường giảm, thừa tiền trong thị trường thì Ngân hàng nhà nước sẽ tăng lãi suất tái chiết khấu để giảm bớt khối lượng tín dụng cho các ngân hàng thương mại nhằm buộc các ngân hàng thương mại phải tăng lãi suất tín dụng đối với các thành phần trong nền kinh tế.
Rủi ro và kỳ hạn tín dụng
Ngoài ra, lãi suất tái chiết khấu còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố khác như là sự ổn định về tình hình kinh tế – chính trị, các thể chế tài chính trung gian, tỷ giá hối đoái, tình hình cân đối ngân sách và chính sách tài khóa của Nhà nước, tình hình tài chính quốc tế…
Phân biệt lãi suất tái chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn
Lãi suất tái chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn đều là lãi suất mà Ngân hàng TW áp dụng cho Ngân hàng thương mại, với tài sản thế chấp là các loại giấy tờ có giá trị (trái phiếu chính phủ, thương phiếu, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn…).
Tuy nhiên, lãi suất tái cấp vốn là hình thức ngân hàng Nhà nước cấp tín dụng có bảo đảm cho các ngân hàng nhằm cung ứng vốn ngắn hạn. Như vậy lãi suất tái cấp vốn là lãi suất được sử dụng trong trường hợp NHNN tái cấp vốn cho các ngân hàng.
Còn lãi suất tái chiết khấu là một hình thức của lãi suất tái cấp vốn được áp dụng khi ngân hàng nhà nước tái chiết khấu các thương phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn cho các ngân hàng.
Có thể hiểu lãi suất tái cấp vốn cũng gần giống như lãi suất tái chiết khấu, nhưng đối tượng ở đây là các khoản cho vay của các ngân hàng thương mại, và sau đó họ bán lại các khoản này cho Ngân hàng Nhà nước để đổi lấy tiền mặt.
Các lãi suất này khác nhau tùy vào loại chứng từ đem ra chiết khấu, vào các khoản vay của ngân hàng, vào từng thời điểm theo chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước theo sự lèo lái của chính phủ mỗi quốc gia.
