Phần lớn nhà đầu tư chứng khoán ở Việt Nam là những nhà đầu tư cá nhân với quy mô vốn đầu tư nhỏ và không phải là những nhà đầu tư chuyên nghiệp. Nhiều nhà đầu tư còn không trang bị cho mình những kiến thức đầu tư cơ bản nhưng vẫn gia nhập thị trường với mục đích lướt sóng cổ phiếu dẫn đến thua lỗ nặng nề. Một số nhà đầu tư không có chuyên môn thường tìm tới các quỹ mở để đầu tư. Vậy đầu tư vào quỹ mở cần lưu ý gì?
Quỹ đầu tư là gì?
Quỹ đầu tư là một quỹ mà nhiều nhà đầu tư cùng góp vốn vào đó. Quỹ này được quản lý bởi một Công ty quản lý quỹ. Công ty quản lý quỹ có chuyên môn, nhân sự và kinh nghiệm để thực hiện công việc đầu tư phân bổ vốn góp của nhà đầu tư vào các loại tài sản sinh lời như cổ phiếu, trái phiếu…Hàng năm công ty quản lý quỹ sẽ thu một khoản phí quản lý. Còn lãi/lỗ từ việc đầu tư thì sẽ thuộc về nhà đầu tư.
Phân biệt quỹ đóng và quỹ mở
Có hai loại quỹ đầu tư tồn tại song song trên thị trường là quỹ đóng (ít phổ biến) và quỹ mở. Hai loại quỹ này khác nhau ở việc đơn giản hóa thủ tục góp vốn của nhà đầu tư.
Quỹ đóng: Là quỹ không thường xuyên huy động vốn từ nhà đầu tư. Nó là một dạng quỹ đóng trong hầu hết thời gian tồn tại của quỹ. Quỹ đóng thường phục vụ một nhóm nhỏ những nhà đầu tư có quy mô vốn lớn.
Quỹ mở: Đây là loại quỹ phổ biến trên thị trường. Số lượng quỹ mở ở Việt Nam nhiều hơn quỹ đóng rất nhiều. Đặc điểm của loại quỹ này là cho phép nhà đầu tư góp thêm, hoặc rút vốn dễ dàng thông qua việc mua bán các chứng chỉ quỹ. Quỹ mở có thể là một quỹ đầu tư cổ phiếu hoặc quỹ đầu tư trái phiếu.
Ví dụ về quỹ đầu tư cổ phiếu có quỹ đầu tư VCBF-BCF là quỹ đã mang lại mức sinh lời 13,8% trong giai đoạn 2014 – 2019 và là một trong những quỹ mở tốt nhất trên thị trường. Với quỹ mở trái phiếu thì có quỹ TCBF là quỹ có quy mô lớn nhất thị trường hiện nay với tài sản quản lý lên tới hơn 15.000 tỷ VNĐ.
Đầu tư quỹ mở có ưu, nhược điểm gì?
Đầu tư vào quỹ mở có khá nhiều ưu điểm, đặc biệt là dưới góc nhìn của những nhà đầu tư cá nhân không có kiến thức và kinh nghiệm về đầu tư:
-
Quỹ mở được quản lý bởi các tổ chức chuyên nghiệp với nhiều chuyên gia có kiến thức,
kinh nghiệm về đầu tư -
Thanh khoản cao, bạn có thể mua/ bán chứng chỉ quỹ bất kỳ lúc nào. Dĩ nhiên giá trị của chứng chỉ quỹ sẽ biến động thay đổi theo hiệu quả đầu tư của quỹ và lúc cao lúc thấp. -
Không yêu cầu vốn lớn như khi bạn đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Bạn có thể bắt đầu đầu tư mua chứng chỉ quỹ với số vốn chỉ từ vài triệu đồng. -
Tiết kiệm thời gian của bản thân vì bạn ủy thác hoàn toàn việc đầu tư cho các công ty quản lý quỹ tiến hành.
Bên cạnh nhiều ưu điểm thì đầu tư vào quỹ mở cũng có nhược điểm. Phần lớn các nhược điểm tôi liệt kê ở đây bạn sẽ không thấy các quỹ mở đề cập đến. Họ giấu các nhược điểm đi để còn thu hút nhà đầu tư tham gia.
Nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ mở sẽ phải chịu nhiều loại thuế phí. Trong dài hạn, những khoản thuế phí này có xu hướng làm cho hầu hết các nhà đầu tư vào quỹ mở chỉ đạt được mức sinh lời thua thị trường chung, điều là một quỹ ETF dễ dàng đạt được. Vì thế mà trong dài hạn, hầu hết các quỹ mở sẽ có hiệu quả đầu tư thua các quỹ ETF với chi phí thấp. Thực ra thì quỹ ETF cũng là một loại quỹ mở với mục tiêu đạt được mức sinh lời theo sát biến động của chỉ số.
Thực tế thì theo thống kê hiệu quả đầu tư của các quỹ mở (quỹ đầu tư cổ phiếu) thì nhiều quỹ mở hiện đang có mức sinh lời thua xa mức sinh lời của thị trường chung.
Làm sao để đầu tư vào quỹ mở
Thủ tục đầu tư vào quỹ mở thì khá đơn giản. Bạn chỉ cần liên hệ với công ty quản lý quỹ có quỹ mở là sẽ được hướng dẫn các bước mua/ bán chứng chỉ quỹ. Khi bạn mua thành công chứng chỉ quỹ thì bạn đã thành một nhà đầu tư vào quỹ mở.
Bạn lưu ý là trên thị trường có rất nhiều quỹ mở khác nhau. Bạn có thể tham khảo thống kê của tôi ở trên để biết được hiệu quả đầu tư trong 5 – 10 năm qua của các quỹ mở ở Việt Nam. Và bạn cũng cần lưu ý rằng hiệu quả đầu tư trong quá khứ chưa chắc đã có thể tiếp tục đạt được trong tương lai.
Lựa chọn quỹ mở để đầu tư
Phần lớn các quỹ mở trên thị trường được thành lập trong khoảng 10 năm trở lại đây. Khi lựa chọn đầu tư vào quỹ mở bạn có thể cân nhắc đầu tư vào quỹ trái phiếu hoặc quỹ cổ phiếu. Các bảng thống kê ở bên trên giúp bạn hình dung được phần nào hiệu quả đầu tư vào quỹ mở trong vòng 10 năm qua. Có những quỹ mang lại mức sinh lời khá tốt nhưng cũng có những quỹ mang lại mức sinh lời thấp hơn cả gửi tiết kiệm ngân hàng.
Và đặc biệt là không phải cứ Công ty quản lý quỹ uy tín, quảng cáo nhiều là có mức sinh lời tốt. Tuy nhiên, như bạn thấy phần lớn các quỹ mở hiện nay tập trung vào một số công ty quản lý quỹ như Công ty Quản lý Quỹ SSI (SSIAM), Công ty Quản lý Quỹ Đầu tư Chứng khoán Vietcombank (VCBF), Bảo Việt Fund, VinaCapital, IPAAM, MB Capital, Techcom Capital, Công ty cổ phần quản lý quỹ Việt Nam (VFM).
Hiện nay, bên cạnh các công ty quản lý quỹ thì các Công ty bảo hiểm nhân thọ cũng đang mở rộng cung cấp các sản phẩm bảo hiểm và đầu tư. Các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ này có hai cấu phần. Một phần phí bạn nộp được sử dụng làm phí bảo hiểm còn một phần được các công ty bảo hiểm đầu tư chứng khoán. Lãi sẽ chia lại cho nhà đầu tư sau khi Công ty bảo hiểm thu một số khoản phí. Tuy nhiên, hiệu quả của mô hình này thì đã có thể nhìn thấy trước rồi. Trong đầu tư, khi càng phát sinh nhiều loại phí thì mức sinh lời đạt được của các nhà đầu tư vào quỹ mở càng có xu hướng thua xa thị trường chung.
