Lãi suất tiền gửi ngân hàng liên tục giảm trong năm 2020 khiến nhiều người mong muốn chuyển tiền qua kênh đầu tư trái phiếu để hưởng lãi suất cao hơn. Bài viết này mình hướng dẫn bạn cách mua trái phiếu ngân hàng, trái phiếu doanh nghiệp bất động sản để hưởng lãi suất cao hơn so với gửi tiết kiệm ngân hàng.
Cách mua trái phiếu doanh nghiệp như thế nào?
Thị trường trái phiếu Việt Nam
Năm 2019 và nửa đầu năm 2020 chứng kiến sự phát triển bùng nổ của thị trường trái phiếu. Theo báo cáo của SSI thì trong nửa đầu năm 2020, các ngân hàng và doanh nghiệp phát hành tổng cộng 171,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu, tăng 61,3% so với cùng kỳ năm 2019. Và trong tổng số trái phiếu phát hành nửa đầu năm 2020, có khoảng 23.000 tỷ đồng là trái phiếu được mua bởi các nhà đầu tư cá nhân tìm kiếm kênh đầu tư có khả năng sinh lời tốt hơn lãi suất gửi tiết kiệm ngân hàng.
Quy mô phát hành trái phiếu trên thị trường hiện nay vẫn tập trung chủ yếu ở các ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản. Bảng dưới đây là quy mô phát hành trái phiếu nửa đầu năm 2020 của các ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản.
Lãi suất trái phiếu ngân hàng 2020
Lãi suất trái phiếu của các ngân hàng nhìn chung không cao hơn nhiều so với lãi suất tiền gửi tiết kiệm. Trong khi đó lô trái phiếu do các ngân hàng phát hành thường khá lớn (phổ biến từ hàng tỷ đồng), chính vì vậy kênh trái phiếu ngân hàng chủ yếu được các tổ chức tài chính, doanh nghiệp mua. Còn các nhà đầu tư cá nhân thường quan tâm nhiều hơn tới trái phiếu doanh nghiệp bất động sản.
Lãi suất trái phiếu các doanh nghiệp bất động sản 2020
Lãi suất trái phiếu các doanh nghiệp bất động sản nhìn chung khá hấp dẫn với mức lãi từ 8,64% đến 13,3% khiến kênh trái phiếu doanh nghiệp bất động sản trở thành kênh đầu tư vô cùng hấp dẫn với các nhà đầu tư cá nhân. Bên cạnh đó, qui mô các lô trái phiếu bất động sản thường được các đơn vị phân phối chia nhỏ để bán cho các nhà đầu tư cá nhân nên bạn có thể dễ dàng mua/ bán trái phiếu doanh nghiệp bất động sản. Nội dung bài viết này mình sẽ không đề cập tới việc đánh giá rủi ro của từng trái phiếu cụ thể mà chỉ tập trung giải thích làm cách nào bạn có thể mua trái phiếu doanh nghiệp thôi.
Cách mua trái phiếu doanh nghiệp
Phần lớn trái phiếu doanh nghiệp được tư vấn phát hành bởi các công ty chứng khoán. Báo cáo của SSI cho thấy các công ty chứng khoán TCBS, SSI, MBS, VND…là những đơn vị có thị phần tư vấn phát hành trái phiếu hàng đầu trên thị trường. Vì vậy, nếu bạn muốn mua, đầu tư trái phiếu thì việc mua/ bán trái phiếu có thể thực hiện qua các đơn vị tư vấn phát hành này.
Thị phần các đơn vị tư vấn phát hành trái phiếu
Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán
Cách đơn giản nhất để đầu tư mua trái phiếu là thông qua tài khoản chứng khoán. Các công ty chứng khoán TCBS, SSI, MBS hay VND đều có kênh giao dịch chứng khoán online hỗ trợ nhà đầu tư khá dễ dàng mua và bán trái phiếu. Ví dụ với chứng khoán VND, bạn có thể đăng ký mở tài khoản chứng khoán online. Mở tài khoản chứng khoán tại các công ty chứng khoán khác cũng tương tự. Hiện nay, mới chỉ có VNDirect là hỗ trợ mở tài khoản chứng khoán online hoàn toàn và bạn sẽ có tài khoản ngay để mua trái phiếu.
VNDirect có thủ tục mở tài khoản chứng khoán online rất đơn giản
Bước 2: Giao dịch mua trái phiếu doanh nghiệp
Sau khi hoàn tất các thủ tục đăng ký mở tài khoản chứng khoán, bạn sẽ có thể bắt đầu đầu tư trái phiếu online khá dễ dàng. Ví dụ như trường hợp này là tài khoản ở VNDirect, bạn sẽ đăng nhập vào trang giao dịch trái phiếu online của VNDirect tại địa chỉ: https://trade-hn.vndirect.com.vn/bond/bang-gia
Tại đây, bạn sẽ thấy các loại trái phiếu doanh nghiệp mà VNDirect đang phân phối kèm các thông tin về trái phiếu. Thông tin cụ thể về trái phiếu sẽ xuất hiện khi bạn click xem chi tiết hoặc khi bạn đặt lệnh mua.
Bảng giá trái phiếu tại VNDirect
Ví dụ như trường hợp này là trái phiếu của Tập đoàn Đất Xanh, ngày đáo hạn là 22/06/2022 với lãi suất là 11.5%/năm. Mức giá VNDirect đang bán là 103.226đ vì ngày giao dịch là 24/8/2020 là một ngày giữa chu kỳ trả lãi. Trái phiếu được phát hành từ 22/06/2020 và đã có một khoản lãi phát sinh. Ngoài ra, VNDirect cũng thu phí giao dich nên lãi suất thực bạn nhận với trái phiếu này theo giá bán của VNDirect là 11%/năm, thấp hơn tỷ lệ Coupon của trái phiếu là 11,5% một chút.
Thông tin chi tiết về trái phiếu
Thông tin về tài sản đảm bảo, hình thức đảm bảo của từng loại trái phiếu đang được bán ở VNDirect bạn có thể tham khảo chi tiết trên website của VNDirect. Ví dụ với trái phiếu của Tập đoàn Đất Xanh bạn có thể tham khảo Tại đây
Trên đây là hướng dẫn mua trái phiếu ở VNDirect. Cách đầu tư trái phiếu ở các công ty chứng khoán khác cũng tương tự như ở VNDirect. Nếu ở VNDirect không có trái phiếu bạn muốn đầu tư (ví dụ như trái phiếu Masan, VinGroup) thì bạn tìm đến công ty chứng khoán tư vấn phát hành phù hợp để mở tài khoản. Như trái phiếu Masan, Vingroup thì bạn có thể mua qua chứng khoán Techcombank (TCBS).
Thu nhập từ trái phiếu phải chịu thuế TNCN
Khác với thu nhập từ lãi suất tiết kiệm, tiền lãi từ trái phiếu sẽ chịu thuế thu nhập cá nhân. Với tiền lãi suất từ trái phiếu, bạn sẽ phải chịu thuế TNCN ở mức 5% tiền lãi. Nghĩa là trái phiếu có tỷ lệ coupon 10% thì thực tế bạn sẽ chỉ nhận được 9,5%. Ngoài ra, nếu bạn không nắm giữ trái phiếu tới ngày đáo hạn mà bán trái phiếu thì sẽ chịu thuế TNCN từ việc chuyển nhượng trái phiếu ở mức 0,1% giá bán. Phần thuế này thì tương tự thuế TNCN khi bạn bán cổ phiếu thôi. Còn nếu bạn giữ trái phiếu tới ngày đáo hạn để nhận lại tiền vốn đầu tư thì không phải chịu khoản thuế này.
Trái phiếu do ngân hàng thu xếp phát hành
Ngoài trái phiếu do các công ty chứng khoán phát hành thì hiện nay cũng có nhiều ngân hàng tư vấn thu xếp phát hành trái phiếu cho doanh nghiệp. Chính vì vậy mà một lúc nào đó bạn sẽ bắt gặp nhân viên ngân hàng gọi điện, tư vấn cho bạn mua trái phiếu. Ví dụ với trái phiếu bất động sản của tập đoàn TNR thì đơn vị tư vấn phát hành thường là ngân hàng MBS (là một bên liên quan của TNR).
Với trái phiếu do ngân hàng tư vấn phát hành thì thủ tục giao dịch mua/bán trái phiếu cũng thường qua ngân hàng. Khi bạn mua trái phiếu với ngân hàng, bạn sẽ nhận được hợp đồng mua bán trái phiếu và thường có thêm giấy chứng nhận sở hữu trái phiếu. Các giấy tờ này đều có thông tin bên mua trái phiếu, nên bạn yên tâm là người khác nếu cầm bộ giấy tờ của bạn thì cũng sẽ không thể rút tiền ra được.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý là hiện nay những trái phiếu được tư vấn phát hành bởi ngân hàng đơn thuần chỉ là được tư vấn, phát hành bởi ngân hàng. Ngân hàng họ không có nghĩa vụ bảo lãnh cho các loại trái phiếu này.! Nhiều người hiểu lầm cứ nghĩ là mình mua qua ngân hàng thì họ phải bảo lãnh, tư duy này là sai lầm nhé. Quyền lợi của trái chủ sở hữu trái phiếu qui định rõ trong hợp đồng mua bán trái phiếu và có thể có tài sản đảm bảo hoặc không. Bạn cần đọc kỹ hợp đồng trước khi quyết định mua.
Thanh khoản của trái phiếu
Với các trái phiếu do công ty chứng khoán thu xếp phát hành thì thường họ đứng ra là nhà tạo lập thị trường luôn. Như VNDirect họ mua và bán các loại trái phiếu do mình thu xếp phát hành để tạo thanh khoản cho trái phiếu, qua đó giúp bạn bán trái phiếu trước khi đáo hạn (nếu cần). Điều này khá là quan trọng và tạo thêm giá trị cho trái phiếu.
Tuy nhiên, việc tạo thanh khoản cho trái phiếu này của các công ty chứng khoán là một việc làm tự nguyện. Họ không có nghĩa vụ phải mua lại trái phiếu của bạn. Nghĩa là khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu có vấn đề thì các công ty chứng khoán có thể dừng thu mua trái phiếu bất kỳ lúc nào.
Hy vọng các nội dung trong bài viết này giúp bạn có một cái nhìn cơ bản về kênh đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.
