Trong thị trường chứng khoán không quá xa lạ với từ khóa “ bán khống chứng khoán”, nhưng không phải nhà đầu tư nào cũng biết được ý nghĩa bán khống chứng khoán là gì, lợi ích và rủi ro khi tham gia bán khống, cũng như cách bán khống chứng khoán như thế nào hiệu quả. Tất tần tật về bán khống chứng khoán sẽ được giải đáp qua những thông tin của traderfin.vn dưới đây.
Bán khống chứng khoán là gì?
Bán khống là hoạt động bán tài sản mà nhà đầu tư không sở hữu và vay mượn từ người khác ( nhà môi giới ), và kiếm lời từ việc dự đoán sụt giá của một loại chứng khoản trong tương lai. Với kỳ vọng trong tương lai giá loại chứng khoán đó sẽ giảm và người bán sẽ mua lại, sau đó hoàn trả lại cho bên vay mượn toàn bộ số chứng khoán ban đầu.
=> Phần chênh lệch khi bán chứng khoán và mua lại số chứng khoán đã vay mượn trong thị trường tụt giảm sẽ mang đến lợi nhuận cho nhà đầu tư.
=>Tuy nhiên nếu giá trị chứng khoán đó tăng thì ngược lại nhà đầu tư sẽ nhận phần lỗ về phía mình.
- Mua lại thấp hơn giá bán khống => Lời
- Mua lại giá cao hơn giá bán khống => Lỗ.
Bán khống chứng khoán phái sinh là gì
Bán không chứng khoán phái sinh tức là trong thị trường chứng khoán phái sinh, với kỳ vọng chỉ số cơ sở giảm trong tương lai, thì nhà đầu tư có thể mở vị thế bán hợp đồng tương lai của tài sản tương ứng khi không sở hữu tài sản đó ở thời điểm hiện tại.
Lợi thế của thị trường chứng khoán phái sinh chính là nhà đầu tư có thể kiếm lời ngay trong điều kiện cổ phiểu sụt giảm do thực hiện bán khống chỉ số VN30F.
Để dễ hình dung về bán khống chứng khoán phái sinh, mọi người cùng xem qua một ví dụ cụ thể sau:
1️⃣Thị trường đang giảm điểm từ mức 1.200 xuống còn 1.100 điểm
2️⃣Các nhà đầu tư dự đoán thị trường sẽ giảm mạnh về mức 1.000 điểm
3️⃣NĐT quyết định bán chỉ số tương lai VN30F ở mức giá 1.100 điểm
4️⃣Đến thời điểm trong tương lai, chỉ số VN30F lao dốc từ 1.100 về còn 1.000 điểm.
5️⃣Để đóng vị thế, NĐT mua chỉ số hợp đồng VN30F giá ở mức 1.000 điểm
=>Sự chênh lệch 100 điểm giữa lúc bán khống và lúc mua lại, nhân với giá của mỗi hợp đồng thì nhà đầu tư sẽ
Lời số tiền = 100 điểm X giá mỗi hợp đồng
=>Dù thị trường có giảm, nhưng sự phán đoán chính xác của nhà đầu tư khi bán khống chứng khoán phái sinh mang đến lợi nhuận vô cùng hấp dẫn.
Bán khống cổ phiếu là gì
Bàn không cổ phiếu tức là nhà đầu tư vay mượn số cổ phiếu từ một môi giới và bán tra thị trường với mức giá hiện tại. Như kỳ vọng, tương lai giá cổ phiếu giảm và mua lại hoàn toàn số cổ phiếu sau đó trả cho bên vay mượn.
Phần chênh lệch giá bán cao và giá mua thấp chính là khoản tiền lời nhà đầu tư kiếm được từ việc bán khống cổ phiếu.
Ví dụ để dễ hình dung.
1️⃣Bạn vay môi giới 10.000 cổ phiếu VNM => Bán giá 150.000đ/CP
2️⃣Sau 1 khoản thời gian giá cổ phiếu VNM giảm còn 130.000đ/CP, bạn mua lại đúng số lượng cổ phiếu đã vay mượn của môi giới và hoàn trả lại cho họ.
=>Chênh lệch giá bán 150.000đ/CP so với giá mua 130.000đ/CP = 20.000Đ/CP
=>Bạn lời số tiền = 10.000 CP x 20.000đ = 200.000.000 đ
Tại sao nhiều người lựa chọn bán khống chứng khoán
👉Việc bán khống chứng khoán trên thị trường sẽ giúp lưu thông chứng khoán 2 chiều trong lĩnh vực tài chính.
👉Đối với chứng khoán thông thường thì nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận dựa trên việc kỳ vọng vào cổ phiểu tăng giá.
👉Nhưng bán không chứng khoán thì việc phát sinh lợi nhuận từ chiều ngược lại giúp mở rộng cơ hội thêm cơ hội tiềm năng
👉Chưa kể các nhà quản lý có thêm những quan điểm tích cực và tiêu cực về cổ phiếu với kỳ vọng rằng điều này sẽ dẫn đến lợi nhuận bổ sung
Ưu điểm của bán không chứng khoán
- Giúp nhà đầu tư kiếm được lợi nhuận và người mua có thể mua được cổ phiếu số lượng nhiều hơn
- Cung cấp tính thanh khoản cho các thị trường
- Cho phép nhà quản lý sử dụng tiền thu được từ vốn để cân bằng thành phần chỉ mua của danh mục đầu tư
- Việc gia tăng giá bán sẽ tăng việc mua, do giá quá cao sẽ giảm người mua => Tăng tính thanh khoản để thị trường đạt tính cân bằng
- Khả năng chỉ ra được những công ty có hướng làm ăn gian dối, thao túng giá cổ phiếu…
Việc bán khống có những ưu điểm không chỉ riêng cho nhà đầu tư, doanh nghiệp, thị trường cổ phiểu, và cả nền kinh tế hiện tại.
Sản phẩm chứng khoán nào được phép bán khống
Về sản phẩm chứng khoán được phép bán khống, theo quy định của Ủy ban chứng khoán Việt Nam, việc bán khống chỉ được áp dụng cho các loại chứng khoán phái sinh trên thị trường.
Theo quy định thị các chứng khoán cơ sở không được phép bán khống trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên hiện nay trên thế giới, một số thị trường chứng khoán cho phép bán khống cổ phiếu và kiếm được lợi nhuận cực khủng.
Do đó hiện nay, các nhà đầu tư thường thực hiện hình thức bán khống chứng khoán phái sinh trên thị trường Việt Nam nhờ vị thế 2 chiều của thị trường này. Các sản phẩm phái sinh phổ biến dưới hình thức bán khống thường là
- Hợp đồng quyền chọn
- Hợp đồng kỳ hạn
- Hợp đồng hoán đổi
Bán khống chứng khoán có rủi ro không
Thị trường chứng khoán là thị trường 2 chiều mà các nhà đầu tư luôn phải đối mặt, cho dù là hình thức giao dịch chứng khoán cơ sở hay bán khống chứng khoán phái sinh. Song song với lợi nhuận khủng thu về thì rủi ro mà các nhà đầu tư cần phải đối mặt khi bán khống chứng khoán bao gồm
Dự đoán sai biến đổi giá của cổ phiếu
Với kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ giảm trong thời gian bán khống, nhà đầu tư cần phải vay mượn cổ phiếu trước đó và bán ra, nhưng nếu giá cổ phiếu đi ngược lại với những dự đoán ban đầu, người bán sẽ chịu mức thua lỗ tương đương với giá trị tăng thêm của cổ phiếu.
Số tiền thua lỗ không giới hạn
Trên thị trường chứng khoán, mức giá cổ phiếu tăng giảm không thế dự đoán một con số chính xác được, cổ phiếu trong tương lai có thể tăng đến vô cực, trong khi đó người bán phải trả số tiền ngang với giá trị tăng lên của cổ phiếu.
Các chi phí vay mượn ngày càng phát sinh nhiều
Trong thời gian bạn chờ bán khống chứng khoán, các chi phí vay mượn cổ phiếu, tiền lãi phát sinh sẽ ngày càng nhiều, nếu thời gian mua lại quá lâu, số tiền bạn thiệt hại về tài chính sẽ tăng dần.
Ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán
Việc bán khống xảy ra tràn lan có thể gây tổn hại lớn đến thị trường chứng khoán và cả nền kinh tế hiện tại, gây nên tình trạng giảm giá chứng khoán trong ngắn hạn và tăng trong dài hạn.
Người mua sẽ bắt buộc phải mua cổ phiểu khi đến thời hạn trả số cổ phiếu đã vay, dù muôn hay không => Dẫn đến nguồn cung tăng => Giá cổ phiếu có thể đẩy đà tăng cao lên.
Quy luật bán khống chứng khoán Việt Nam
Theo thông tư 120/2020, nhà đầu tư được phép giao dịch chứng khoán trong ngày T + 0
Giao dịch bán khống chứng khoán sẽ được thực hiện trên hợp đồng giao dịch vay trên hệ thống vay tại tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam vào ngày T + 0
Điều kiện để nhà đầu tư bán khống:
- Có tài sản đảm bảo để thế chấp
- Lãi suất vay/cho vay
- Thời hạn vay, gia hạn vay
- Xử lý tài sản thế chấp trong trường hợp nhà đầu tư không hoàn trả chứng khoán
- Các phương thức giải quyết khi phát sinh tranh chấp
Bên cạnh đó, theo Điều 2 thông tư quy định “ Giao dịch ký quỹ là giao dịch mua chứng khoán có sử dụng tiền vay của công ty chứng khoán, trong đó, chứng khoán vừa mua và các chứng khoán khác được phép ký quỹ của nhà đầu tư được sử dụng làm tài sản đảm bảo cho khoản vay trên”
Cách bán không chứng khoán Việt Nam
Bán khống chứng khoán thị trường cơ sở
Trên thị trường chứng khoán cơ sở, khi nhà đầu tư muốn bán khống cổ phiếu cần phải thực hiện theo các bước cơ bản sau:
Bước 1: Mở một giao dịch từ nhà môi giới để vay mượn cổ phiểu – 10.000 Cổ phiếu
Bước 2: Thực hiện lệnh bán 10.000 cổ phiếu đã mượn với giá hiện tại trên thị trường – Cần có tài khoản ký quỹ, các khoản lãi phải trả trong giao dịch.
Bước 3: Sau 1 khoản thời gian nhất định khi giá cổ phiếu đó giảm xuống, để đóng giao dịch, bạn mua lại số cổ phiếu đã bán với mức giá đã giảm hiện tại.
Bước 4: Trả lại 10.000 cổ phiếu cho nhà môi giới và các khoản chi phí trong giao dịch. Số tiền còn lại chính là tiền lời thu được từ việc bán khống cổ phiếu thị trường cơ sở.
Tuy nhiên theo pháp luật thì hình thức này chưa được công nhận tại Việt Nam nhưng đa số giữa các nhà đầu tư vẫn tồn tại giao dịch cá nhân số lượng cổ phiếu vay mượn từ nhà môi giới hoặc quản lý cổ phiếu.
Cách bán khống chứng khoán phái sinh
Tương tự với cổ phiếu trên thị trường chứng khoán cơ sở, nhà giao dịch có thể mở vị thế chứng khoán phái sinh để bán cổ phiếu trong danh mục theo các hướng dẫn sau
Bước 1: Mở một vị thế trên sàn giao dịch và bán chỉ số giao dịch của hợp đồng cơ sở VN30F ở mức giá là X điểm.
Bước 2: Khoản thời gian sau 1 tuần, mức điểm VN30F tụt dốc xuống (X – 100)
Bước 3: Nhà đầu tư đóng vị thế giao dịch bằng cách mua hợp động tương lai VN30F tại mức giá ( X – 100) điểm.
Bước 4: Mức chênh lệch X – ( X – 100 ) x giá mỗi hợp đồng chính là số tiền lời mà nhà đầu tư kiếm được khi bán khống chứng khoán phái sinh.
Tuy nhiên , hình thức bán khống này có sức hút bởi lợi nhuận mà nó mang đến cho nhà đầu tư, nhưng tuyệt đối không phải là “ cuộc chơi” của các cá nhân còn non kinh nghiệm. Trước đó, mọi người cần phải hiểu chứng khoán là gì cũng như thị trường diễn biến ra sao để quyết định hướng đầu tư đúng đắn cho mình.
Cách bán khống cổ phiểu để rủi ro thấp nhất
Khi bước vào thị trường chứng khoán, mọi người khổng thể nào nắm chắc 100% chính xác tất cả các diễn biến của thị trường. Lợi nhuận thì luôn song hành với thua lỗ, nhưng để hạn chế được rủi ro mức thấp nhất khi “ bước chân” vào thị trường này, mọi người cần lưu ý những cách sau
Nghiên cứu thị trường
Trước khi quyết định tham gia bán khống cổ phiếu, mọi người cần phải tìm hiểu và trau dồi kiến thức thị trường chứng khoán là gì
- Những diễn biến của thị trường trong 2 – 3 năm gần nhất, và 3 tháng gần nhất xem biến động như thế nào, nắm bắt hướng đi của thị trường.
- Theo dõi những tin tức của kinh tế thế giới và trong nước, sự ảnh hưởng của nền kinh tế có liên quan mật thiết với những diễn biến trong tương lai của chứng khoán
- Thống kê những số liệu, phân tích cụ thế và tìm hiểu đánh giá một loại cổ phiếu trên thị trường.
Nghiên cứu giá trị của cổ phiếu
Để có được những dự đoán chính xác, mọi người cần phải đánh giá cổ phiếu đó trong thời gian tới tăng hay giảm, tiềm năng mang đến lợi nhuận có hay không
- Cần xác định điểm mua và điểm bán hợp lý
- Cổ phiếu nào có giá trị cao hơn nhiều hơn so với giá trị thực tế trong thời điểm hiện tại
- Đánh giá khả năng giảm giá của cổ phiếu đó trong thời điểm nhất định
- Đưa ra quyết định bán cổ phiếu tại thời điểm giá có khả năng tụt dốc trong thời gian gần nhất.
Luôn giới hạn việc thua lỗ bằng định mức
Rủi ro trong chứng khoán là hoàn toàn chiếm 50% cơ hội, mà người bán không thế đo lượng mức độ biến động như thế nào. Do đó, chỉ bán cổ phiếu với mọt tỷ trong nhất định, đừng quá tham lam ôm hết thị phần, đôi khi giá chứng khoán quay đầu sẽ khiến bạn tổn thất nặng nề.
Thật ra mà nói, đối với một nhà đầu tư mới, bán khống chứng khoán không phù hợp khi bạn chưa thật sự hiểu rõ thị trường. Hình thức này chỉ dành cho những chuyên gia có nhiều kinh nghiệm và đã có nghiên cứu lâu dài đối với 1 loại cổ phiếu nhất định.
Trường hợp nào nên bán khống chứng khoán
Bán khống kiếm lợi nhuận
Phổ biến hiện nay là các nhà đầu tư dựa vào sự ảm đảm của của cổ phiếu công ty nào đó, và bán khống nó trên thị trường, với kỳ vọng tương lai cổ phiếu đó sẽ tiếp tục giảm. Nhà đầu tư sẽ mua lại với giá rẻ hơn để ôm về lợi nhuận cho mình
Bán khống khi bị lỗ
Ngược lại với việc tìm kiếm lợi nhuận, bán khống xảy ra khi nhà đầu tư dự đoán sai kết quả, một đối thủ cạnh tranh mua lại công ty với cổ phiểu giá cao hơn. Để đóng vị thế cắt lỗ, nhà đầu tư buộc phải bán khống với giá tiền cổ phiếu tằng cao hơn để trang trải vị thế của họ.
Bán khống phòng ngừa rủi ro
Ngoại mục đích tiềm kiếm lợi nhuận, bán khống là phương pháp các nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro, được thực hiện để bảo vệ lợi nhuận hoặc giảm thiểu tổn thất trong danh mục đầu tư, bởi các chi phí lớn phái trả song song với mỗi vị thế.
Hiểu về bán khống chứng khoán là gì sẽ giúp mọi người có thêm kinh nghiệm trong đầu cơ chứng khoán trên thị trường. Bán khống có thể mang đến món hời khổng lồ cho nhà đầu tư, song nhưng bên cạnh đó, mọi người cũng cần xem xét khía cạnh rủi ro đi kèm khi quyết định đầu tư vào hình thức này.
