Trong một thị trường chứng khoán đầy sự nhiễu loạn và lợi ích của các bên thường mâu thuẫn với nhau, các nhà đầu tư mới thường nhận được nhiều lời khuyên, khuyến nghị khác nhau từ môi giới, từ các công ty chứng khoán, từ các nhóm tư vấn VIP, nhóm phím hàng…Phần nhiều những lời khuyên đó trước tiên không phục vụ cho lợi ích của nhà đầu tư mà phục vụ cho các mục đích của bên đưa ra lời khuyên trước tiên. Tôi và bạn không có mối quan hệ lợi ích, nên những lời khuyên tôi đưa ra trong bài viết này sẽ là những lời khuyên từ góc độ một nhà đầu tư độc lập cho các nhà đầu tư cá nhân khác.
10 lời khuyên cho các nhà đầu tư mới
1. Nếu bạn không hiểu về tài chính, kế toán thì khoan hãy đầu tư vội
Nhiều người gia nhập thị trường chứng khoán với kỳ vọng kiếm được tiền nhưng không trang bị cho mình những kiến thức cần thiết. Những kiến thức về kế toán, tài chính là những kiến thức nền tảng, là công cụ giúp bạn hiểu về doanh nghiệp mình có ý định đầu tư. Dĩ nhiên, ngay cả khi bạn có một nền tảng kiến thức vững chắc cũng chưa chắc bạn đã thành công với đầu tư cổ phiếu, nhưng không am hiểu về kế toán tài chính thì bạn không thể hiểu được các báo cáo thường niên, báo cáo tài chính. Khi đó, cơ hội để bạn thành công trong đầu tư cổ phiếu thật là xa vời.
2. Cổ phiếu Blue chip chưa chắc đã an toàn hơn cổ phiếu vốn hóa nhỏ
Lên diễn đàn F319 bạn sẽ thấy Topic: Tại sao mua cổ phiếu Vinamilk (VNM) mà vẫn lỗ. Rõ ràng VNM là một cổ phiếu Blue chip rất tốt về mọi mặt, ngoại trừ giá của nó không còn tốt một tí nào. Vì vậy, khi mua cổ phiếu bạn đừng chỉ chăm chăm mua các cổ phiếu Blue Chip. Với cá nhân tôi thì tôi đánh giá là phần lớn các cổ phiếu trong danh mục VN30 luôn rất đắt khi mang ra so sánh với các cổ phiếu vốn hóa vừa/ nhỏ theo các chỉ số cơ bản như P/B, P/E. Dĩ nhiên, quan điểm đắt rẻ, rủi ro sẽ tùy từng người nhưng tôi thường không đầu tư các cổ phiếu mà giá của nó đã trở nên quá đắt đỏ.
3. Mua cổ phiếu với kỳ vọng sớm bán lại cho người khác với giá cao hơn là quan điểm của nhà đầu cơ
Đầu cơ cổ phiếu không trái pháp luật, không trái quan điểm đạo đức của nhiều người. Tuy nhiên, khi bạn tham gia thị trường chứng khoán với quan điểm của nhà đầu cơ thì bạn đã coi thị trường chứng khoán giống như một nơi để đánh bạc. Cùng với thời gian, những nhà đầu cơ nào càng giao dịch tích cực, mua bán liên tục sẽ càng bị thuế phí ảnh hưởng một cách nặng nề khiến anh ta có xu hướng thua xa so với thị trường chung (so với tăng trưởng của VN-Index).
4. Cẩn thận với lời khuyên của môi giới và sống bằng trí thông minh của mình
Môi giới các công ty chứng khoán kiếm một phần thu nhập dựa vào phí giao dịch của nhà đầu tư. Với nhân viên môi giới thì nhà đầu tư càng giao dịch nhiều họ sẽ càng thích. Vì vậy, họ sẽ thường xuyên đưa ra các khuyến nghị mua, bán, chốt lời, cắt lỗ…liên tục để làm sao các nhà đầu tư giao dịch càng nhiều càng tốt.
Họ sẽ mừng khi bạn kiếm được tiền và cũng vẫn mừng (trong bụng) ngay cả khi bạn thua lỗ. Vì vậy, nếu có lắng nghe các lời khuyên của môi giới thì hãy thận trọng và cẩn thận nghiên cứu đưa ra quyết định của bản thân. Hoặc tốt nhất, hãy tránh xa lời khuyên của các môi giới chứng khoán. Khi lợi ích của nhà đầu tư và môi giới không gắn kết chặt chẽ với nhau thì rõ ràng môi giới họ phải vì túi tiền của mình trước khi nghĩ tới nhà đầu tư.
5. Nên hạn chế sử dụng vay margin
Vay margin không phải là một liều thuốc thần dược. Nó giúp bạn kiếm tiền nhanh hơn khi cổ phiếu bạn mua tăng giá. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn lựa chọn được những cổ phiếu an toàn, giá rẻ, gần như chắc chắn trong dài hạn sẽ có lời lớn…thì trong ngắn hạn giá của nó vẫn có thể giảm sâu. Không ai biết trước được điều gì có thể xảy ra trên thị trường chứng khoán.
Nếu bạn sử dụng vay margin và dẫn tới bị bán giải chấp cổ phiếu thì con đường làm giàu của bạn sẽ trở lên khó gấp trăm lần so với khi không sử dụng vay margin.
6. Thận trọng với phân tích kỹ thuật
Phân tích kỹ thuật được các môi giới, các room tư vấn sử dụng rộng rãi để đưa ra lời khuyên cho nhà đầu tư. Lý do là phân tích kỹ thuật dễ học, dễ sử dụng, dễ dàng đưa ra lời khuyên (mua/bán) với bất kỳ cổ phiếu nào…và khi đưa ra lời khuyên, họ cũng không cần phải giải thích quá phức tạp với nhà đầu tư về khuyến nghị của mình.
Khi có rất nhiều nhà đầu tư cùng sử dụng phân tích kỹ thuật để chọn mua cổ phiếu, bạn lấy cái gì làm lợi thế trong cuộc cạnh tranh để kiếm lợi nhuận từ thị trường?
Tôi là một nhà đầu tư không tin vào phân tích kỹ thuật, tôi thấy ở đó không có một chút biên an toàn nào cả. Tôi tin rằng để đạt được lợi nhuận trong đầu tư cổ phiếu cần bỏ nhiều thời gian, công sức để hiểu về doanh nghiệp mình đầu tư, đưa ra được đánh giá tin cậy về triển vọng tương lai và mua ở một mức giá hợp lý hơn là chỉ dựa vào các đồ thị để đưa ra quyết định.
7. Phần lớn các quỹ đầu tư chủ động đều sẽ thua thị trường chung trong dài hạn
Tôi đã có viết một bài chi tiết là: Tại sao đầu tư vào các quỹ đầu tư chủ động hầu hết đều thua quỹ ETF? Đây không phải là một sáng kiến mới mà chỉ là bài viết đăng lại các nội dung đã được kiểm chứng và được nhiều báo, tạp chí uy tín nước ngoài đăng tải. Khi đầu tư cổ phiếu, bạn có hai lựa chọn tốt hơn so với đầu tư vào các quỹ đầu tư chủ động, một là mua các quỹ ETF hai là tự mình đầu tư.
8. Đừng tin vào những lời dự đoán thị trường
Trong dài hạn, thị trường chứng khoán thường có xu hướng tăng điểm do các công ty làm ăn có lãi và lợi nhuận thường được giữ lại khiến vốn hóa của các doanh nghiệp niêm yết tăng lên, ngược lại các doanh nghiệp thua lỗ liên tục sẽ sớm bị sàng lọc và rời sàn chứng khoán.
Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đúng. Bạn có thể nhìn thị trường chứng khoán của Nhật. Chỉ số Nikkei 225 đã có 20 năm gần như không tăng trưởng. Chỉ số Nikkei 225 hiện nay chỉ tương đương với mức điểm những năm 1990 – 2000.
Sẽ có những người dự đoán VN-Index hôm nay, tuần này tăng, giảm…đúng một số lần liên tục, nhưng tôi tin đó là sự ngẫu nhiên hơn là khả năng của người đưa ra dự đoán. Nếu họ chắc chắn và liên tục đúng với những dự đoán của mình thì họ sẽ giàu nhanh lắm.
9. Đừng để bị lùa gà
Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang nổi lên nhiều nhóm phím hàng, tín hiệu mua bán…Và nhiều trường hợp họ phím hàng, cung cấp tín hiệu mua bán sau khi một nhóm lợi ích đã lên tàu. Khi bạn mua bán theo những tín hiệu này, nhiều khả năng bạn đã trở thành những con gà và bị thịt một cách không thương tiếc.
Benjamin Graham đã từng nói: Bạn không đúng vì người khác đồng ý với bạn và bạn cũng không sai khi người khác không đồng ý với bạn. Quan trọng là các dữ liệu, thông tin và lập luận của bạn đúng thì bạn mới đúng. Đừng chỉ vì thấy giá cổ phiếu tăng hay giảm mà cho rằng quyết định của mình đúng đắn/ sai lầm. Có những quyết định sai vẫn có thể giúp bạn kiếm được tiền khi cổ phiếu bạn mua tăng giá, nhưng đừng trông chờ vào điều này để mong làm giàu bền vững.
10. Nếu không có nhiều thời gian nghiên cứu thì hãy mua quỹ ETF
Nếu bạn là một người có nhiều công việc bận và không có thời gian để tìm hiểu về các doanh nghiệp niêm yết thì bạn không nên tự mình chọn mua cổ phiếu. Một quỹ ETF sẽ giúp bạn đạt được những hiệu quả đầu tư theo sát với thị trường và trong dài hạn sẽ chiến thắng phần lớn các nhà đầu tư chủ động. Trên thị trường hiện đã có rất nhiều quỹ ETF, hãy lựa chọn quỹ ETF nào càng đa dạng danh mục càng tốt, như Quỹ ETF VN100 của VinaCapital chẳng hạn. Và hãy nhớ tránh đổ tiền vào chứng khoán cùng một lúc. Phương pháp đầu tư quỹ ETF là đầu tư đều hàng tháng để tránh rủi ro mua phải lúc thị trường đạt đỉnh.
