Đầu tư vào cổ phiếu là lựa chọn khôn ngoan cho những ai tìm kiếm các cơ hội sinh lời tài sản. Và trong dài hạn, công cụ vốn (cổ phiếu) luôn mang lại khả năng sinh lời cao hơn rất nhiều so với các công cụ nợ (gửi tiết kiệm, trái phiếu…). Nhưng nếu muốn đầu tư cổ phiếu thì bạn cần nắm được những nguyên lý cơ bản của thị trường trước khi lựa chọn cổ phiếu để đầu tư. Và bài viết này là một trong những bài viết tổng quát về những quy luật bất biến của thị trường, những bài học đầu tư cổ phiếu quan trọng.
1. Mức sinh lời của thị trường
Để giúp bạn dễ hiểu được về mức sinh lời của thị trường thì hãy giả định là bạn đầu tư/nắm giữ một danh mục thị trường. Danh mục này bao gồm tất cả các công ty đang niêm yết (ví dụ ở đây là sàn HOSE để lát mình so sánh với VN-Index). Tỷ lệ cổ phiếu bạn năm giữ trong danh mục tại ngày đầu tư sẽ tương đương với tỷ lệ vốn hóa của cổ phiếu đó trong rổ chỉ số VN-Index.
Kể từ ngày bạn đầu tư cổ phiếu, tỉ lệ sinh lời danh mục của bạn sẽ bằng với mức độ biến động (tăng/giảm) của VN-Index + cổ tức bạn nhận được. Và mức sinh lời này được gọi là mức sinh lời của thị trường. Nghĩa là thị trường chung tăng giảm như thế nào thì bạn sẽ lãi/ lỗ bằng với mức của thị trường (cộng cổ tức bằng tiền đã nhận).
Vì vậy, trong một khoảng thời gian bất kỳ, mức lợi nhuận (trước các khoản thuế, phí) của tất cả các nhà đầu tư (cá nhân, tổ chức…) trên thị trường cộng lại sẽ bằng mức sinh lời chung của thị trường. Mức sinh lời này có thể hiểu nôm na tương đương với mức tăng trưởng của chỉ số VN-Index cộng với cổ tức bằng tiền trong thời gian đó.
2. Chiến thắng thị trường trong dài hạn vô cùng khó
Đọc, tìm hiểu trên các diễn đàn, báo chí về đầu tư cổ phiếu bạn sẽ thấy khái niệm “chiến thắng thị trường”. Khái niệm này thường dùng để mô tả kết quả đầu tư của một nhà đầu tư (cá nhân/ tổ chức) nào đó trong một khoảng thời gian đạt được mức sinh lời cao hơn mức tăng trưởng của chỉ số (VN-Index). Đúng ra thì chiến thắng thị trường là phải tăng trưởng cao hơn mức tăng của chỉ số + tỷ lệ cổ tức. Tuy nhiên, tỷ lệ cổ tức của VN-Index hàng năm khá thấp nên thường thì tăng trưởng cao hơn VN-Index có thể được coi là chiến thắng thị trường rồi.
Tại sao khó chiến thắng thị trường?
Dù bạn mới học đầu tư cổ phiếu hay đã học đầu tư cổ phiếu lâu rồi thì bạn cũng cần biết rằng để chiến thắng thị trường trong dài hạn là một việc làm cực kỳ khó khăn. Những nhà đầu tư có lịch sử chiến thắng thị trường liên tiếp 10 – 20 – 30 năm…như Peter Lynch hay Warren Buffett đều đã trở thành những huyền thoại trong đầu tư.
Nhiều nhà đầu tư nghĩ rằng mình có kỹ năng, kiến thức đặc biệt có thể chiến thắng thị trường. Nhưng thực tế đã thống kê cho thấy rất ít nhà đầu tư có khả năng chiến thắng thị trường trong dài hạn. Mà một trong những lý do quan trọng đó là phí giao dịch và thuế. Với mỗi giao dịch mua và bán cổ phiếu, bạn đều phát sinh thuế, phí. Trong khi đó, chỉ số của thị trường không bị ảnh hưởng bởi các khoản phí, thuế này. Nhà đầu tư nào giao dịch càng nhiều thì càng có nguy cơ bị VN-Index bỏ xa.
3. Phí không bao giờ ngủ
Như mình đã nói ở trên, bất cứ giao dịch mua và bán nào đều sẽ khiến nhà đầu tư phát sinh các khoản thuế, phí giao dịch. Các khoản thuế, phí này được trả cho các cơ quan nhà nước, các công ty môi giới, sàn giao dịch…Nhà đầu tư nào giao dịch càng nhiều thì các khoản phí cộng lại càng lớn.
Tổng mức sinh lời của thị trường (trước thuế, phí) bằng với mức tăng trưởng của chỉ số. Vì thế mà tổng mức sinh lời của tất cả các nhà đầu tư (sau khi đã trừ thuế, phí), luôn thấp hơn mức tăng trưởng của chỉ số VN-Index. Để bạn chiến thẳng VN-Index có nghĩa là bạn phải vượt qua các nhà đầu tư khác, và vượt qua cả bất lợi về thuế, phí mỗi khi giao dịch. Điều này về dài hạn là không hề dễ dàng và chắc chắn là khó hơn bạn có thể tưởng tượng.
4. Đầu tư cổ phiếu để có mức sinh lời thị trường không khó như bạn nghĩ
Trong đầu tư cổ phiếu, để đạt mức sinh lời trên mức thị trường trong dài hạn luôn là điều cực kỳ khó khăn. Tuy nhiên, để đạt mức sinh lời thị trường/ gần tương đương với thị trường thì lại là điều dễ dàng hơn bạn nghĩ khá nhiều đấy. Giải pháp đầu tư để có mức sinh lời gần với mức sinh lời thị trường là đầu tư thông qua các quỹ chỉ số (ETF) (Xem thêm quỹ ETF là gì?).
Qua các quỹ này, tiến của bạn sẽ được đầu tư vào một danh mục các cổ phiếu trong chỉ số của thị trường. Qua đó, đảm bảo bạn sẽ đạt được mức sinh lời (trước thuế, phí) gần với mức sinh lời của thị trường nhất.
