Chứng chỉ quỹ là một khái niệm mà nhiều nhà đầu tư mới băn khoăn và không hiểu rõ chứng chỉ quỹ là gì và có nên đầu tư vào chứng chỉ quỹ hay không. Bài viết này tôi sẽ không chỉ giúp bạn hiểu rõ về chứng chỉ quỹ mà còn giúp bạn nắm được vấn đề phức tạp và những bất lợi mà một nhà đầu tư lựa chọn chứng chỉ quỹ để đầu tư thay vì tự mình đầu tư.
Chứng chỉ quỹ là gì?
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều quỹ đầu tư. Có quỹ đầu tư cổ phiếu, có quỹ trái phiếu. Những nhà đầu tư góp tiền vào những quỹ này bằng cách mua các chứng chỉ quỹ. Khi bạn sở hữu chứng chỉ quỹ thì có nghĩa là bạn sở hữu một phần tài sản của quỹ.
Quỹ đầu tư được thành lập bởi các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ. Sau khi thành lập quỹ, họ sẽ đi huy động vốn từ các nhà đầu tư. Bạn có thể trở thành nhà đầu tư vào quỹ thông qua việc mua chứng chỉ quỹ.
Công ty quản lý quỹ sẽ đầu tư nguồn tiền của quỹ vào các tài sản sinh lời như trái phiếu, cổ phiếu, tiền gửi tiết kiệm…Tùy theo mục tiêu và chiến lược đầu tư của quỹ (được đề cập trong Bản cáo bạch của Quỹ và Điều lệ hoạt động của quỹ), các nhà quản lý quỹ sẽ phân bổ tài sản của quỹ vào các loại tài sản sinh lời khác nhau.
Quỹ đầu tư trái phiếu thường tập trung đầu tư vào các loại trái phiếu và tiền gửi tiết kiệm ngân hàng. Quỹ đầu tư cổ phiếu sẽ phân bổ phần lớn tài sản của mình vào các loại cổ phiếu (có thể là cổ phiếu niêm yết hoặc không niêm yết).
Quỹ hoạt động như thế nào?
Quỹ đầu tư thường được quản lý bởi một công ty quản lý quỹ. Bên cạnh công ty quản lý quỹ thì tài sản của quỹ sẽ được giám sát bởi một ngân hàng giám sát. Hàng năm, báo cáo kinh doanh của quỹ sẽ được kiểm toán bởi một đơn vị kiểm toán độc lập.
Các nhà đầu tư sẽ phải thanh toán cho công ty quản lý quỹ các loại phí quản lý, các chi phí liên quan tới việc quản lý quỹ…Phần lãi/ lỗ hàng năm sau khi chi trả các loại phí sẽ thuộc về nhà đầu tư. Chi phí quản lý thường tính theo % tài sản ròng của quỹ (NAV – Net Asset Value).
Dựa trên nguyên tắc hoạt động này bạn sẽ thấy hoạt động quản lý quỹ là một hoạt động rất an toàn cho công ty quản lý quỹ. Còn hiệu quả đầu tư thì chưa biết thế nào. Có quỹ mang lại hiệu quả đầu tư tốt và cũng có những quỹ thua lỗ.
Lợi ích khi đầu tư vào quỹ
Sản phẩm chứng chỉ quỹ được nhiều nhà đầu tư quan tâm vì thực tế là có nhiều người không biết cách đầu tư. Ủy thác đầu tư cho một quỹ đầu tư thông qua mua chứng chỉ quỹ của họ thoạt nhìn là một lựa chọn hấp dẫn vì bạn sẽ không mất thời gian, công sức tìm hiểu hoạt động đầu tư nữa. Tuy nhiên, bạn nhớ đọc kỹ thêm cả các phần bên dưới trước khi quyết định.
Tài sản được quản lý bởi các tổ chức chuyên nghiệp
Khi bạn đầu tư vào quỹ, tài sản của bạn được các công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp với nhiều nhà quản lý quỹ có trình độ và chuyên môn đầu tư tiền của bạn.
Không yêu cầu vốn lớn
Chỉ với mức vốn nhỏ từ vài triệu là bạn có thể mua chứng chỉ quỹ. Đặc biệt với các quỹ trái phiếu thì đây là một lợi thế lớn vì nếu bạn muốn tự mình đầu tư trái phiếu thì phải có hàng trăm triệu tới tiền tỷ mới có thể đầu tư được. Xem thêm bài viết Hướng dẫn tự đầu tư trái phiếu doanh nghiệp lãi cao.
Rủi ro được phân bổ đa dạng
Khi bạn đầu tư vào các chứng chỉ quỹ, tiền của bạn sẽ được công ty quản lý quỹ phân bổ vào nhiều tài sản (một danh mục trái phiếu/ một danh mục cổ phiếu đa dạng), nhờ đó giảm thiểu rủi ro hơn so với khi bạn chỉ đầu tư vào một cổ phiếu/ trái phiếu nào đó. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý rằng khi càng quá đa dạng hóa thì lợi nhuận đầu tư sẽ không còn cao nữa và sẽ tiệm cận với mức sinh lời trung bình trên thị trường.
Nhược điểm của chứng chỉ quỹ
Là một kênh đầu tư, chứng chỉ quỹ cũng có rất nhiều nhược điểm khác nhau mà tại Blog CophieuAZ, tôi cũng đã từng đề cập nhiều lần. Ở đây tôi sẽ khái quát lại để bạn nắm được các vấn đề khi mua chứng chỉ quỹ.
Nhiều quỹ đầu tư không hiệu quả
Chọn mặt gửi vàng luôn là một lựa chọn đau đầu với các nhà đầu tư. Trên thị trường có rất nhiều quỹ đầu tư hoạt động không hiệu quả. Nếu chẳng may bạn chọn đầu tư vào những quỹ như thế thì vừa mất chi phí cơ hội vừa mất tiền.
Nhiều loại phí
Việc mua bán các chứng chỉ quỹ cũng có phát sinh phí. Bên cạnh đó, công ty quản lý quỹ hàng năm cũng sẽ thu các loại phí quản lý và có thể có thêm các loại phí hoạt động của quỹ nữa. Những khoản phí này cứ tích lại mỗi năm khiến phần lớn các nhà đầu tư vào quỹ mở về dài hạn chỉ đạt mức sinh lời thua mức sinh lời chung của thị trường. Đó là lý do các quỹ ETF với chi phí thấp đang ngày càng trở nên phổ biến và thay thế dần các quỹ mở đầu tư chủ động.
Lựa chọn đầu tư vào quỹ như thế nào?
Nếu đầu tư trái phiếu, bạn có thể lựa chọn đầu tư vào các quỹ đầu tư trái phiếu. Đây là một lựa chọn tốt cho những nhà đầu tư ít vốn mà vẫn muốn có mức sinh lời cao hơn so với gửi tiết kiệm ngân hàng.
Với đầu tư cổ phiếu, phần lớn các nhà đầu tư sẽ đạt được mức sinh lời gần với mức sinh lời trung bình của thị trường khi đầu tư vào các quỹ ETF. Nghe thì có vẻ nhàm chán vì các quỹ ETF đầu tư mô phỏng theo chỉ số tham chiếu (như VN30-Index, VN100-Index…) nhưng về dài hạn đó là một lựa chọn đầu tư không tồi. Tính từ năm 2000 tới nay, nếu danh mục đầu tư của bạn được đầu tư mô phỏng theo chỉ số VN-Index thì trong 20 năm qua, cách đầu tư này đã mang lại mức sinh lời kép khoảng 11,8%/năm – một tỷ lệ sinh lời không tệ một chút nào.
Ưu tiên các quỹ mở có phí thấp nếu bạn quyết định đầu tư vào các quỹ mở. Trong dài hạn, phí thấp là một người bạn đồng hành thân thiết và giúp đỡ hết mình cho nhà đầu tư. Và dĩ nhiên, khi đầu tư vào quỹ mở bạn cần nghiên cứu kỹ về chiến lược và mục tiêu đầu tư của quỹ xem có phù hợp với nhu cầu của bạn hay không.
Con đường đầu tư tài sản là một con đường lâu dài để tận dụng sức mạnh của lãi suất kép. Nếu bạn có thời gian nghiên cứu đầu tư thì đó là một điều tuyệt vời. Nhưng nếu không có khả năng, điều kiện để tự mình đầu tư thì lựa chọn đầu tư vào quỹ mở (ví dụ quỹ ETF) là một lựa chọn rất đáng cân nhắc.
