Chứng khoán phái sinh bán khống được coi là ưu điểm lớn khi có thể kiếm được lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm. Đặc biệt đây là lợi thế riêng cho thị trường chứng khoán phái sinh chứ trên thị trường chứng khoán cơ sở chưa có bán khống.
Chứng khoán phái sinh bán khống là gì?
Chứng khoán phái sinh bán khống là hoạt động bán tài sản mà người bán không sở hữu, tài sản này được mượn từ người khác và thực hiện bán với kỳ vọng sẽ mua lại trong tương lai với mức giá thấp hơn để thu được lợi nhuận. Trong thị trường chứng khoán phái sinh, nếu nhà đầu tư có kỳ vọng chỉ số cơ sở giảm trong tương lai, nhà đầu tư có thể thể mở bán vị thế Hợp đồng tương lai của tài sản cơ sở tương ứng tại thời điểm hiện tại mà không còn sở hữu tài sản.
Chứng khoán phái sinh bán khống là gì?
Ví dụ: Khi thị trường giảm điểm mạnh từ mức 1.200 điểm xuống còn 1.100 điểm, danh mục đầu tư của bạn bao gồm các loại cổ phiếu cũng đang lao dốc theo thị trường chung. Theo kinh nghiệm của bản thân, nhà đầu tư có thể dự đoán thị trường tiếp tục giảm xuống ngưỡng 1.000 điểm.
Nhà đầu tư quyết định bán Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 mức 1.100 điểm. Khoảng 1 tuần sau, thị trường giảm xuống mức 1.000 điểm đúng như dự đoán. Để đóng vị thế, nhà đầu tư sẽ Mua với các Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 mức 1.000 điểm. Cuối cùng, nhà đầu tư có mức chênh lệch 100 điểm và nhân với hệ số 100.000 vnđ/hợp đồng thì với hợp đồng bán khống, nhà đầu tư vẫn kiếm được lời 10.000.000 vnđ (100.000 x 100). Theo chiều hướng này, ngay cả khi thị trường giảm, nhà đầu tư vẫn kiếm được lợi nhuận hấp dẫn.
Chứng khoán phái sinh bán khống có lợi ích gì?
Để thị trường chứng khoán ngày càng được mở rộng và phát triển, nghiệp vụ bán khống trong chứng khoán phái sinh là hết sức cần thiết. Đây giống như loại giấy thông hành trong con đường 2 chiều của lĩnh vực tài chính, nó mang đến nhiều lợi ích, cụ thể:
Đối với nhà đầu tư và các quỹ:
- Tăng thêm lợi nhuận khi dự đoán đúng thị trường cơ sở giảm để bán khống.
- Phòng ngừa rủi ro hiệu quả khi có biến động thị trường.
Đối với nền kinh tế và thị trường chứng khoán:
- Tăng tính thanh khoản cho thị trường chứng khoán.
- Tăng sự minh bạch cho thị trường, đưa những công ty gian dối, thao túng giá cổ phiếu ra ánh sáng.
- Hạn chế tình trạng bong bóng thị trường.
- Giữ cân bằng và ổn định thị trường, phát triển bền vững.
Rủi ro khi bán khống chứng khoán phái sinh
Thị trường chứng khoán luôn phát triển song song 2 chiều, có kỳ vọng lợi nhuận cao thì cũng tiềm ẩn rủi ro lớn và gây thiệt hại nếu không biết cách phòng ngừa:
- Trong bối cảnh thị trường biến động, dù có kiến thức, cơ sở khoa học, số liệu và sự đánh giá đúng đắn nhưng nhiều khi vẫn bị sai lệch quỹ đạo chung việc dự đoán giá xuống sau khi bán khống có thể sai hoàn toàn và khiến bạn bị thua lỗ lớn.
- Ngoài ra, nếu bán không tràn lan, không có định mức sẽ gây ảnh hưởng cho nền kinh tế và làm thiệt hại lớn cho thị trường chứng khoán. Vì vậy, bán khống chỉ được diễn ra khi thị trường chứng khoán phái sinh đã phát triển ở một mức nhất định.
Cách bán khống chứng khoán phái sinh ở Việt Nam
Để bán khống chứng khoán phái sinh thị trường chứng khoán phái sinh hiệu quả, nhà đầu tư nên cẩn trọng xem xét một số yếu tố sau đây:
- Hưởng lợi từ kinh doanh chênh lệch giá, vừa bán khống và mua ở các kỳ hạn khác nhau, hoặc mua ở thị trường cơ sở và bán khống ở thị trường phái sinh.
- Định giá cổ phiếu và thị trường chứng khoán, triển khai bán khống khi thị trường chứng quá giá trị, có thể dựa vào các phương pháp định giá như P/E thị trường, P/B thị trường hoặc so sánh với thị trường chứng khoán quốc tế.
- Dựa vào phân tích kỹ thuật: Là dựa theo sự biến động đồ thị của VFVN30 để đưa ra quyết định đầu tư, nhằm tối đa hóa lợi nhuận và hạn chế tối thiểu rủi ro.
- Tính sự chênh lệch giữa VN30 và chứng khoán phái sinh để bán khống. Ví dụ: Chỉ số VN30 trên thị trường cơ sở là 850 điểm, Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 trên thị trường chứng khoán phái sinh là 865 điểm, độ chênh là 15 điểm.
Hy vọng qua bài viết này bạn đọc đã hiểu được nhiều kiến thức về khái niệm chứng khoán phái sinh bán khống. Từ đó biết thêm 1 nghiệp vụ quan trọng, là lợi thế riêng của thị trường chứng khoán phái sinh hiện nay.
