Nhắc tới chứng khoán phái sinh ắt hẳn nó còn khá mới mẻ đối với cộng đồng Trader Việt. Với khả năng kiếm lời với cả hai chiều lên và xuống của mình, chứng khoán phái sinh đang ngày càng được nhiều người quan tâm và lựa chọn đầu tư. Vậy chứng khoán phái sinh là gì và cách chơi như thế nào? Bạn hãy cùng kiemtienblog.com tìm hiểu và khám phá nhé!
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là dạng chứng khoán khác với các chứng khoán thông thường. Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính với giá trị phụ thuộc vào giá của một loại tài sản cơ sở. Chúng được phái hành dưới dạng các hợp đồng tài chính mà ở đó, nó sẽ liệt kê đầy đủ quyền lợi cũng như nhiệm vụ của các bên tham gia. Giá trị của các chứng khoán này sẽ phụ thuộc vào giá thị trường ở thời điểm hiện tại và sẽ giúp người chơi phân tán được rủi ro.
Nhà đầu tư Việt gần đây đang ngày càng tìm hiểu và ưa chuộng hình thức đầu tư này, bởi chúng giúp người chơi phân tán rủi ro, bảo vệ hoặc tạo ra một khoảng lợi nhuận mà người chơi mong muốn.
Lấy một ví dụ dễ hiểu là bạn đặt cược vào một loại hàng hóa là A, bạn dự đoán về sự tăng trưởng của loại hàng hoán này là lên hoặc xuống. Nếu các chỉ số của A đi đúng theo đường bạn đã dự đoán thì bạn thắng, còn ngược lại thì bạn thua. Cách chơi này khá giống với Binary Option mà kiemtienblog đã từng giới thiệu.
Các loại hình chứng khoán phái sinh trên thị trường
Hiện nay, việc đầu tư chứng khoán phái sinh đang là chủ đề hot trong cộng đồng những nhà đầu tư trên khắp thế giới. Chứng khoán phái sinh hiện tại có đến 4 loại hình cho nhà đầu tư có thể lựa chọn đầu tư. Bao gồm:
Hợp đồng Kỳ hạn (Forward Contract)
Hợp đồng kỳ hạn là loại hợp đồng bao gồm những thỏa thuận về mức giá cũng như khối lượng tài sản sẽ được giao dịch trong tương lai. Giá cả này sẽ được tính theo mức giá của hàng hoán ngay trong thời điểm hợp đồng ký kết. Mọi sự phát sinh về giá trong thời gian sau khi ký hợp đồng đến khi thực hiện hợp đồng sẽ không có bất kỳ sự thay đổi nào.
Thông thường, khi ký kết hợp đồng, cả hai bên sẽ không xảy ra bất cứ hình thức thanh toán bằng tiền hoặc hàng hóa tuơng ứng nào cả. Mọi hình thức thanh toán sẽ được thực hiện trong tương lai mà cả hai bên đã ấn định ngày thi hành.
Do loại hợp đồng này không có quá nhiều yêu cầu về việc chuẩn hóa, nên thời hạn giao dịch của hợp đồng này cũng rất linh hoạt. Cả hai bên có thể dễ dàng thay đổi thời gian thực hiện hợp đồng nếu có sự thông báo và chấp thuận từ bên đối tác.
Tuy nhiền, tính thanh khoản của loại hợp đồng này không cao. Vì thế hiện tại thì hình thức chứng khoán phái sinh này chưa xuất hiện quá phổ biến tại thị trường Việt Nam. Nếu bạn muốn tham gia và tìm hiểu về hình thức này, bạn có thể giao lưu với các cộng đồng chơi chứng khoán phái sinh ở nước ngoài.
Hơp đồng hoán đổi (Swap Contract)
Hợp đồng hoán đổi là dạng hợp đồng cho phép người dùng có thể trao đổi dòng tiền của mình với một dòng tiền khác trong một khoảng thời gian và cách thức nhất định. khi diễn ra việc ký kết hợp đồng, hai bên sẽ thỏa thuận với nhau về mức độ giao dịch cũng như mọi phương thức giao dich. Thời gian giao dịch diễn ra cũng sẽ được ấn định từ trước.
Nếu bạn là một nhà đầu cơ, đây sẽ là loại hình chứng khoán phái sinh phù hợp với bạn. Khi bạn xem xét kỹ thị trường và nhận ra thời cơ của mình, loại hơp đồng này sẽ khiến bạn phân tán được rủi ro và dễ dàng tránh được nhiều lỗi tài chính. Đó là trong điều kiện bạn đoán đúng hướng đi của thị trường. Nhưng trong trường hợp tỷ giá đi xuống làm mất giá trị của dòng tiền hoán đổi, bạn bắt buộc phải bù lỗ cho bên kia,
Những hợp đồng hoán đổi này phần lớn sẽ được những nhà đầu tư lâu năm, có nhiều kinh nghiệm và nhận định tốt ưa chuộng hơn. Cũng chính vì quá mạo hiểm và dễ nảy sinh các gian lận nên loại hợp đồng này chưa xuất hiện tại Việt Nam.
Hơp đồng Quyền chọn (Option Contract)
Hợp đồng Quyền chọn là dạng hợp đồng dạng hợp đồng mà người sở hữu có thể lựa chọn trao đổi hoặc giao dịch tài sản cơ sở của mình vào một thời điểm đã được định trước. Thời điểm này cũng được người chủ sở hữu lựa chọn và quyết định. Hợp đồng này sẽ bao gồm cả quyền chọn mua và quyền chọn bán cho cả hai bên sở hữu hợp đồng.
Khi nhà đầu tư sử dụng loại hợp đồng này, họ sẽ có đủ thời gian cân nhắc về lựa chọn của mình vì quyền quyết định về giá cả sẽ nằm trong tay họ. Tuy nhiên, để có thế thực hiện hợp đồng, bạn phải trả một khoản phí nho nhỏ. Bù lại, tỷ lệ đòn bẩy của loại hợp đồng này khá cao nên nó vẫn khiến nhiều nhà đầu tư lựa chọn.
Hợp đồng Tương lai (Future Contract)
Loại hợp đồng này không còn quá xa lạ với giới Trader Việt Nam nữa. Nó là dạng chứng khoán phái sinh xuất hiện tại Việt Nam từ khá sớm và rất phổ biến.
Hợp đồng tương lai là những hợp đồng chuẩn hóa về nhều mặt và được pháp lý hóa bởi những Sở giao dịch được Nhà nước công nhận. Những hợp đồng chuẩn hóa này sẽ được niêm yết và giao dịch trên sở chứng khoán. Với nhiều ưu điểm như khả năng thanh khoản nhanh, ít rủi ro do có cơ quan đứng ra chịu tránh nhiệm quản lý, có thể kiếm lời cả hai chiều,… Không khó để nhận ra nó mang lại lợi nhuận tức thời cho nhiều nhà đầu tư.
Để được công nhận là một hợp đồng hợp pháp, hai bên cần soạn ra một hợp đồng tương lai có những điều khoản rõ ràng sau:
- Loại tài sản mà cả hai bên dự định giao dịch.
- Thỏa thuận về quy mô của hợp đồng (số lượng tài sản cơ sở được chuyển giao đối với mỗi đơn vị hợp đồng).
- Đơn vị tiền tệ đối với giá chuyển giao mỗi phiên là loại nào?
- Biên độ dao động giá chuyển giao.
- Xác định địa điểm và thời gian thực hiện việc chuyển giao.
- Tỷ lệ ký quỹ (đảm bảo khả năng thực hiện của hai bên và đề phòng rủi ro nếu có bên không thực hiện đúng hợp đồng).
Hợp đồng chênh lệch (CFD)
Hợp đồng chênh lệch là cái tên có vẻ quá xa lạ với giới chứng khoán, nhưng bạn chắc đã từng nghe đến giao dịch ký quỹ?
Giao dịch ký quỹ hay hợp đồng chênh lệch cũng là một dạng chứng khoán phái sinh. Khác với hợp đồng kỳ hạn, hai bên giao dịch với giá cả không thay đổi thì với giao dịch này, hai bên sẽ kiếm lời bằng cách ăn chênh lệch nếu giá cả kể từ khi ký hợp đồng có bị thay đổi.
Dạng hợp đồng này phù hợp với những nhà đầu tư ngắn hạn muốn kiếm lời ngay lập tức. Hoàn toàn không phù hợp với những nhà đầu tư dài hạn. Với tính thanh khoản cao cùng với việc giao dịch dễ dàng, những nhà đầu tư lướt sóng rất thích sử dụng dạng hợp đồng này.
Sự khác biệt của chứng khoán phái sinh với chứng khoán cơ sở
Chứng khoán phái sinh có phải là một dạng của chứng khoán cơ sở không? Nó khác biệt những loại chứng khoán thông thường ở điểm nào? Hãy cũng kiemtienblog.com tìm hiểu nhé!
Về loại chứng khoán cơ sở này, chắc bạn không còn quá xa lạ nữa rồi đúng không. Nó xuất hiện trên thị trường từ rất lâu và đến hiện tại vẫn được mọi người quan tâm và nghiên cứu.
Điểm khác nhau thứ nhất giữa hai loại chứng khoán này là về Room. Room là số lượng cổ phiếu nước ngoài được phép sở hữu. Họ chỉ được phép mua số lượng cổ phiếu đã phát hành tối đa theo tỷ lệ % tối đa được quy định.
Với chứng khoán cơ sở, bạn chỉ có thể mua Room trong một lượng đã được quy định sẵn. Nhưng đối với chứng khoán phái sinh, giới hạn này gần như là không được đặt ra, bạn có thể thoải mái mua Room nếu đủ điều kiện tài chính.
Khác biệt thứ hai là đơn vị đo lường hiệu quả. Nếu là chứng khoán cơ sở, bạn chỉ có thể mua được cổ phiếu mà thôi. Ngược lại với chứng khoán phái sinh, bạn sẽ nhận được hợp đồng khi giao dịch.
Thứ ba, bạn không thể bán không cổ phiếu cơ sở mới mua trong ngày cho bên thứ ba được mà phải chờ. Còn nếu bạn sở hữu chứng khoán phái sinh, bạn có thể giao dịch chúng ngay lập tức.
Thứ tư là về thời hạn sở hữu. Bạn sẽ không bị giới hạn về mặt thời gian nếu sở hữu chứng khoán cơ sở, bạn có thể nắm giữ lâu dài từ năm này qua năm khác mà không vấn đề gì. Nhưng đối với chứng khoán phái sinh, bạn nắm giữ là hợp đồng chứ không phải cổ phiếu. Mà hợp đồng thì chỉ có hiệu lực đến ngày đáo hạn mà thôi. Bạn cũng chỉ sở hữu nó trong khoán thời gian từ khi bắt đầu hợp đồng cho đến ngày đáo hạn.
Đối với những giao dịch chứng khoán cơ sở, bạn phải chi trả những loại phí giao dịch, thuế giao dịch và lãi suất các khoản vay. Còn chứng khoán phái sinh, bạn chỉ phải đóng thuế và một vài loại phí quản lý. Nó sẽ không thu các loại lãi suất trên các khoản vay ký quỹ. Bù lại bạn sẽ được nhận cổ tức từ các chứng khoán cơ sở thay vì không nhận được khoản lợi nhuận nào từ các hợp đồng.
Về tính khách quan mà nói thì việc đầu tư vào những chứng khoán cơ sở là bạn đang đặt niềm tin vào triển vọng phát triển của doanh nghiệp. Còn đầu tư vào chứng khoán phái sinh là bạn đang mạo hiểm với biến động của các xu thế trên thị trường.
Mỗi loại hình đều có những ưu và nhược điểm riêng của mình, quyền quyết định đầu tư vẫn nằm trong tay bạn.
Chứng khoán phái sinh có mặt tại Việt Nam từ khi nào?
Vào ngày 10/8/2017, thị trường chứng khoán phái sinh ở Việt Nam chính thức mở cửa. Và sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam là Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu VN30.
Thời hạn đáo hạn các hợp đồng tương lai chỉ số VN30-Index là 4 “tháng”. “Tháng” ở đây là tháng hiện tại, tháng kế tiếp và 2 tháng cuối 2 quý gần nhất (tức là sản phẩm sẽ có 4 mã chứng khoán tương ứng).
Hệ số nhân của VN30-Index là 100.000 đồng. Ví dụ tại một thời điểm, VN30- Index với quy mô một hợp đồng tương lai chỉ số có mức 700 điểm là 70.000.000 đồng (100.000 đồng x 700).
Mức ký quỹ theo quy định của VSD là khoảng 10-15% giá trị hợp đồng. Nếu quy mô hợp đồng là 70.000.000 đồng thì mức ký quỹ ban đầu để mua 1 hợp đồng vào khoảng 7-10,5 triệu đồng. Đồng thời, bước giá của hợp đồng là 0,1 điểm chỉ số và biên độ giống thị trường cơ sở (± 7%).
Theo quy định thì thị trường chứng khoán phái sinh có thể mở cửa giao dịch sớm hơn thị trường chứng khoán cơ sở là 15 phút, tức là 8 giờ 45 phút và đóng cửa cùng thời gian là 14 giờ 45 phút.
Tham gia thị trường chứng khoán phái sinh như thế nào?
Cũng giống như khi đầu tư vào thị trường tiền ảo, bạn cũng sẽ cần chẩn bị một chút và thực hiện vài bước đơn giản để bắt đầu. Cùng theo dõi nhé!
Mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh
Đây là bước cơ bản nhưng vô cùng quan trong đối với những nhà đầu tư quyết định tham gia vào thị trường này.
Bạn có thể đăng ký online tại một sàn giao dịch chứng khoán phái sinh hoặc đăng ký thủ công tại các sàn giao dịch có cơ sở gần nơi bạn ở. Dù là cách nào thì hiện tại, việc này cũng rất dễ dàng và tiện lợi. Nó sẽ không làm mất quá nhiều thời gian của bạn.
Nạp tiền vào tài khoản giao dịch
Đối với một vài sàn giao dịch, họ sẽ cho bạn một tài khoản thử nghiệm. Sau khi thao tác quen tay và muốn tham gia giao dịch, bạn có thể nạp tiền vào tài khoản. Cách nạp tiền thì tùy vào sàn giao dịch mà họ sẽ hỗ trợ những hình thức nạp tiền khác nhau và thu một vài khoản phí nho nhỏ hoặc không.
Sau khi nạp tiền, bạn sẽ được hướng dẫn ký quỹ đầu tư. Thông thường, các sàn sẽ quy định mức ký quỹ là 10 – 25%.
Bắt đầu giao dịch và thanh toán bù trừ
Sau khi bạn đã nạp đủ tiền và tiến hành ký quỹ, bạn có thể bắt đầu giao dịch chứng khoán phái sinh.
Khi giao dịch diễn ra, bạn phải thanh toán lãi lỗ theo ngày, trong mỗi phiên giao dịch. Lãi lỗ sẽ được tính dựa vào các chỉ số khi kết thúc phiên giao dịch. Đối với những hợp đồng đáo hạn, lãi lỗ được tính theo giá chỉ số của ngày đáo hạn.
Nếu bạn lỗ, bạn phải thanh toán khoản lỗ này ngay trong ngày hoặc trước phiên giao dịch ngày hôm sau. Nếu bạn lời, lợi nhuận sẽ về tay bạn trước khi kết thúc phiên giao dịch sáng hôm sau.
Theo dõi các tỷ lệ
Đây là công việc bạn nên làm để có thể theo dõi được dòng tiền của mình. Nếu nó ở mức ký quỹ quá thấp, bạn sẽ được gọi để yêu cầu nạp thêm tiền. Còn nếu bạn vượt mức ký quỹ, bạn có thể rút khoản tiền dư về tài khoản.
Có nên tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh?
Ưu điểm của thị trường chứng khoán phái sinh
Như đã từng nêu ở trên, thị trường chứng khoán phái sinh có những ưu điểm vượt trội hơn thị trường chứng khoán cơ sở.
- Mua Room không bị giới hạn. Việc có bao nhiêu hợp đồng được hợp thức hóa vào lưu hành trên thị trường hoàn toàn thuộc về nhu cầu sử dụng của nhà đầu tư.
- Nhà đầu tư ký quỹ khi tham gia thị trường sẽ giúp tạo nên các lợi thế về đòn bẩy tài chính. Giúp họ thu được những khoản lợi nhuận khổng lồ.
- Người tham gia có thể bán tài sản mà không thực sự sở hữu tài sản đó. Giúp nhà đầu tư có thể tiết kiệm thời gian rảnh rỗi của tài sản.
Song hành cùng những ưu điểm trên là những khuyết điểm.
Hạn chế của thị trường chứng khoán phái sinh
- Tỷ lệ đòn bẩy quá cao thường là con dao hai lưỡi với nhà đầu tư.
- Mức ký quỹ cần được duy trì nếu không nhà đầu tư sẽ phải đóng băng tài sản của mình.
Có nên chơi chứng khoán phái sinh?
Chứng khoán phái sinh hiện tại đang là mảnh đất kiếm lời với rất nhiều nhà đầu tư. Việc thanh khoản cao cũng như lợi nhuận được trả về ngay lập tức khiến cho không ít người theo đuổi việc đầu tư vào thị trường này.
Thế nhưng việc tỷ lệ đòn bẩy quá cao sẽ dẫn đến sự khuếch đại về thua lỗ. Đây là vấn đề rất khó khăn đối với nhiều nhà đầu tư. Vì thế việc có tham gia hay không, bạn hãy nên cân nhắc lại trước khi tham gia.
Theo thống kê số lượng hợp đồng phái sinh đã tăng tới 29,81% so với tháng trước và khối lượng trung bình là 173.827 hợp đồng/phiên. Điềunày khẳng định việc chứng khoán phái sinh đang dần dần thay thế và trở thành nơi đầu tư mới của rất nhiều người. Mọi người hiện tại đang bị ảnh hưởng của dịch bệnh mà không còn quá sôi nổi với thị trường chứng khoán cơ sở nữa.
Trên đây là toàn bộ thông tin mà kiemtienblog.com muốn chia sẻ với bạn về chứng khoán phái sinh. Hy vọng rằng sau bài viết này, bạn đã có thể hiểu rõ hơn và tìm kiếm được loại hình đầu tư phù hợp. Nếu còn thắc mắc nào, hanỹ để lại thông tin cho chúng tôi biết nhé! Chúc bạn thành công!
