Ngân hàng có được mua trái phiếu doanh nghiệp không?
Căn cứ Pháp lý
Thông tư 15/2018/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 22/2016/TT-NHNN quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua trái phiếu doanh nghiệp. Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 02/08/2018.
Cụ thể như sau:
Sửa đổi điểm d, Khoản 2 Điều 3
“Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua trái phiếu doanh nghiệp phải có hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, xếp hạng doanh nghiệp phát hành trái phiếu và ban hành quy định nội bộ về mua trái phiếu doanh nghiệp phù hợp quy định tại Thông tư này và các quy định của pháp luật liên quan, trong đó có tối thiểu nội dung:
d) Quy định kiểm soát nội bộ hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là trái phiếu phát hành với mục đích thực hiện các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro theo đánh giá của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài nhằm phát hiện các rủi ro, vi phạm pháp luật và đảm bảo khả năng thu hồi tiền gốc, lãi trái phiếu doanh nghiệp”.
Bổ sung điểm đ, Khoản 2 Điều 3
Trong nguyên tắc mua trái phiếu của doanh nghiệp đối với các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Thông tư số 15/2018/TT-NHNN bổ sung điểm đ Khoản 2 Điều 3:
“Quy định cụ thể về các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro và chính sách tín dụng, đầu tư vào các lĩnh vực này”.
Bổ sung Khoản 6 Điều 3
Thông tư số 15/2018/TT-NHNN quy định rõ:
“6) Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong đó có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ của doanh nghiệp”.
Kết luận
Trả lời cho câu hỏi ngân hàng có được mua trái phiếu doanh nghiệp không thì các tổ chức tín dụng trong nước và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép mua trái phiếu doanh nghiệp, tuy nhiên, hoạt động mua trái phiếu sẽ phải tuân theo quy định của NHNN về mua bán trái phiếu doanh nghiệp như:
- Không được vay vốn của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài khác để mua trái phiếu doanh nghiệp
- Không được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành, trong đó có mục đích để cơ cấu lại các khoản nợ của doanh nghiệp
- Cần ban hành quy định nội bộ trong đó có nội dung quy định kiểm soát nội bộ hoạt động mua trái phiếu phát hành với mục đích thực hiện các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao.
Tìm hiểu ngay: Đầu tư trái phiếu có những hình thức nào và lợi nhuận đến từ đâu?
Ngân hàng mua trái phiếu doanh nghiệp cần tuân theo quy định của NHNN về mua bán trái phiếu doanh nghiệp
Mục đích NHNN siết chặt hoạt động mua bán trái phiếu doanh nghiệp
Giảm rủi ro cho nguồn vốn hoạt động của ngân hàng
Theo Điều 3 Nghị định 90/2011/NĐ-CP ngày 14/10/2011, doanh nghiệp được phát hành trái phiếu với mục đích thực hiện các chương trình, dự án đầu tư của doanh nghiệp nhằm tăng quy mô vốn hoạt động của doanh nghiệp và cơ cấu lại các khoản nợ của doanh nghiệp.
Hiện nay, ngân hàng lách cho vay thông qua việc mua trái phiếu doanh nghiệp để thu được lãi suất cao hơn. Tuy nhiên, hình thức này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi hoạt động mua trái phiếu của doanh nghiệp phát hành nhằm mục đích thực hiện các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực có rủi ro cao, như kinh doanh bất động sản, chứng khoán… sẽ phát sinh rủi ro cho nguồn vốn hoạt động của ngân hàng.
Do vậy, NHNN yêu cầu tổ chức tín dụng ban hành quy định nội bộ trong đó có nội dung quy định kiểm soát việc mua trái phiếu phát hành với mục đích thực hiện các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao.
Giảm việc mua trái phiếu với mục đích cơ cấu lại các khoản nợ doanh nghiệp
Việc ban hành quy định sửa đổi, bổ sung với hoạt động mua bán trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng xuất phát từ lo ngại các ngân hàng có thể lợi dụng việc mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành để cơ cấu lại các khoản nợ của doanh nghiệp, từ đó có thể gây ra những rủi ro cho hệ thống ngân hàng và nguy cơ che giấu nợ xấu của các ngân hàng.
Xem ngay: 6 tiêu chí giảm thiểu rủi ro khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp mà nhà đầu tư cần biết.
NHNN siết chặt hoạt động mua bán trái phiếu của ngân hàng nhằm giảm việc mua trái phiếu để cơ cấu lại các khoản nợ doanh nghiệp
Tăng cường quản lý, kiểm soát hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp
Lý do siết lại việc mua trái phiếu doanh nghiệp, theo NHNN là nhằm phù hợp với các quy định hiện hành khác của pháp luật liên quan và tình hình thực tế về hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng. Ngoài ra cũng nhằm để tăng cường kiểm soát hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp nhằm bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng.
Dù động thái siết chặt của NHNN có thể khiến nhiều doanh nghiệp, đặc biệt những doanh nghiệp đang có khoản nợ lớn tại ngân hàng gặp nhiều khó khăn và các ngân hàng cũng khó khăn trong việc giải quyết món nợ, tuy nhiên, điều này là cần thiết giúp nhìn nhận và đánh giá về chất lượng tín dụng, tình hình nợ xấu, sức khỏe ngân hàng và doanh nghiệp thực chất hơn.
Ngân hàng cho vay theo các gói tín dụng thông thường, các ngân hàng thường thu hồi nợ gốc và lãi theo định kỳ hàng tháng hoặc quý, do vậy cũng kiểm soát việc sử dụng vốn chặt chẽ, thường xuyên hơn.
Trong khi đó, nợ lãi trái phiếu thường trả theo năm và nợ gốc thì trả vào cuối thời hạn, do vậy rủi ro khả năng thu hồi vốn cao hơn vì dồn nghĩa vụ trả nợ lớn vào một thời điểm. Rủi ro sử dụng vốn sai mục đích, quá hạn trả nợ, nợ xấu, mất vốn… theo đó cũng cao hơn do vậy Ngân hàng Nhà nước đã ban hành quy định để siết lại.
Như vậy, ngân hàng khi mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành cần tuân theo các quy định của NHNN để tránh các rủi ro có thể xảy ra đối với hệ thống ngân hàng và giúp tăng cường sự quản lý,kiểm soát của nhà nước trong hoạt động đầu tư trái phiếu ngân hàng.
