Hôm nay tôi sẽ viết về một chủ đề mà rất nhiều người quan tâm khi đầu tư cổ phiếu. Đó là chủ đề về giá trị sổ sách và nó ảnh hưởng như thế nào tới quyết định đầu tư. Và trong phân tích, định giá cổ phiếu một trong những cách dễ làm là tính toán chỉ sổ P/B. Vậy P/B là gì và nó có ý nghĩa như thế nào khi bạn quyết định mua cổ phiếu. Mời bạn xem thêm dưới đây nhé.!
P/B là gì và ảnh hưởng thế nào tới quyết định đầu tư?
P/B là gì?
P/B là cụm từ viết tắt của Price/Book Value. Chỉ số này cho thấy giá cổ phiếu đang được giao dịch trên thị trường gấp bao nhiêu lần giá trị sổ sách. Giá trị sổ sách thì chính là giá trị theo kế toán, giá trị của các tài sản trên sổ sách kế toán của doanh nghiệp. Ví dụ công ty có 10 tỷ tiền gửi ở ngân hàng thì giá trị sổ sách của nó là 10 tỷ. Nhưng với một cái máy móc có thời gian sử dụng hữu ích ước tính khoảng 10 năm với giá mua ban đầu là 10 tỷ thì trong các năm sau, giá trị sổ sách của nó sẽ giảm đi do doanh nghiệp trích khấu hao.
Hàng tồn kho hay các khoản phải thu thì đôi khi cũng phải lập dự phòng do giá trị bị suy giảm, hoặc do nợ xấu. Kế toán luôn hướng đến việc ghi nhận giá trị sổ sách ở một mức giá trị hợp lý của tài sản.
Giá trị sổ sách của một doanh nghiệp: Là giá trị của tổng tài sản trừ đi tổng nợ. Giá trị này chính là bằng với nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp.
Một doanh nghiệp có nguồn vốn chủ sở hữu (hay giá trị sổ sách) là 32.000 tỷ chẳng hạn (cổ phiếu VNM) và có giá trị vốn hóa (giá thị trường) là 203.000 tỷ thì P/B sẽ là 6,3 lần. Trường hợp này của cổ phiếu VNM được gọi là thị giá của cổ phiếu cao gấp 6,3 lần giá trị sổ sách.
P/B các công ty Việt Nam đang là bao nhiêu?
Phần lớn các công ty trên thị trường chứng khoán Việt Nam đang được giao dịch (mua/bán) ở mức giá từ khoảng 0,5 lần – 3 lần giá trị sổ sách với P/B trung bình của VNIndex khoảng 1,7 lần ở mức VNIndex là 860 điểm. Tuy nhiên, cũng có nhiều doanh nghiệp nằm ngoài khoảng này. Ví dụ như quả bong bóng cổ phiếu GAB họ FLC đang có mức định giá P/B bằng 13 lần. Hay cổ phiếu VEF với triển vọng về dự án bất động sản khu triển lãm Giảng Võ, Hà Nội cũng đang có mức định giá P/B rất cao là 9,9 lần.
Cổ phiếu GAB là một quả bóng được bơm thổi
Mặt khác trên thị trường cũng có những doanh nghiệp giao dịch với mức thị giá thấp hơn nhiều giá trị sổ sách như cổ phiếu HQC có P/B chỉ 0.19 lần hay DLG của tập đoàn Đức Long Gia Lai có mức định giá P/B chỉ là 0.13 lần.
Tại sao P/B giữa các doanh nghiệp lại quá khác nhau như vậy?
Hiểu được P/B là gì không thể giúp bạn giải thích được tại sao các doanh nghiệp khác nhau lại có tỷ lệ P/B quá khác nhau tới như vậy. Nhưng đây là một thông tin quan trọng sẽ giúp bạn hiểu phần giải thích của tôi ở phần tiếp theo dưới đây.
Với một doanh nghiệp, khi đầu tư cổ phiếu nhà đầu tư kỳ vọng doanh nghiệp sẽ tạo ra lợi nhuận và tạo ra dòng tiền trong tương lai. Khả năng sinh lời của doanh nghiệp lại thường không có mối liên hệ mật thiết với giá trị sổ sách. Khả năng sinh lời mới là tiêu chí quan trọng ảnh hưởng tới giá của cổ phiếu giao dịch trên thị trường.
Những doanh nghiệp như HQC hay DLG dù có giá trị sổ sách (nguồn vốn chủ sở hữu) rất lớn, nhưng lại thường xuyên làm ăn thua lỗ hoặc lãi hàng năm rất thấp. Chính vì thế mà nhà đầu tư sẽ khó có thể chấp nhận mức định giá doanh nghiệp ở mức cao (so với giá trị sổ sách). Ngược lại có những doanh nghiệp như Vicostone (VCS) với vốn chủ sở hữu khoảng 3.000 tỷ nhưng mỗi năm lại tạo ra lợi nhuận tới hơn 1.000 tỷ. Vì thế mà P/B của cổ phiếu VCS cũng thường ở mức cao hơn 3 lần.
Giá trị sổ sách ảnh hưởng như thế nào tới quyết định đầu tư?
Trong nhiều trường hợp với các doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả thì giá trị sổ sách thường ít có ý nghĩa trong các quyết định đầu tư mà quan trọng hơn phải là khả năng sinh lời và tạo ra dòng tiền của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp nhà đầu tư tìm kiếm các cổ phiếu giao dịch thấp hơn nhiều so với giá trị sổ sách, làm ăn không hiệu quả nhưng vẫn đáng để đầu tư vì giá cổ phiếu thấp hơn nhiều so với giá trị của các tài sản mà doanh nghiệp sở hữu (sau khi trừ các khoản nợ).
Ngài Warren Buffett trong những năm đầu sự nghiệp của mình thường tìm kiếm những cổ phiếu theo phương pháp “Cigar Butt”. Phương pháp này được mô tả ẩn dụ là bạn đi ra ngoài đường và tìm những mẩu xì gà được hút dỡ và được người ta vứt xuống đường. Tuy rằng những mẩu xì gà này xấu, bẩn nhưng quan trọng là nó miễn phí (hoặc rất rẻ trong đầu tư cổ phiếu) và còn một lần hút còn lại.
Benjamin Graham chính là người đã dạy ngài Buffett về phương pháp đầu tư này. Đó là tìm kiếm những doanh nghiệp về mặt định lượng là các cổ phiếu rẻ được giao dịch dưới giá trị tài sản lưu động thuần chẳng hạn (Tức là vốn hóa < Tiền + hàng tồn kho + phải thu + tài sản ngắn hạn khác – các khoản nợ). Sau đó mua những doanh nghiệp như thế theo một nhóm, Benjamin Graham kết luận rằng cách đầu tư này sẽ sinh lời ổn định.
Ở Việt Nam, có rất nhiều doanh nghiệp được giao dịch dưới giá trị sổ sách từ những doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu rất lớn như PVD chẳng hạn. PVD có quy mô vốn chủ sở hữu khoảng 14.000 tỷ VNĐ và vốn hóa chỉ khoảng 4.800 tỷ đồng, như vậy P/B chỉ khoảng 0.34 lần. Trong trường hợp này của PVD, phần lớn nguồn vốn bị chôn vùi ở các tài sản dài hạn có giá trị lớn, khấu hao hàng năm lớn và không có khả năng thanh khoản. Chính vì thế, thị giá cổ phiếu PVD chịu ảnh hưởng từ khả năng sinh lời của doanh nghiệp hơn là giá trị sổ sách.
Ngược lại, cũng có những doanh nghiệp giao dịch dưới giá trị sổ sách như cổ phiếu ABC. Đây là kiểu doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí như một mẩu xì gà hút dở của Warren Buffett với P/B chỉ khoảng 0,5 lần. Doanh nghiệp có rất ít vay nợ và phần lớn tài sản nằm ở tiền gửi ngân hàng, phải thu và hàng tồn kho. Rõ ràng ABC đang được giao dịch dưới mức giá trị của tài sản ngắn hạn thuần. Và nếu bạn có thể mua đủ số lượng cổ phiếu của ABC kiểm soát thì có thể giải thể công ty và thu một món hời.
Hy vọng nội dung bài viết này đã giải đáp rõ ràng câu hỏi về P/B là gì và giúp bạn có thêm những thông tin quan trọng khi đưa ra quyết định đầu tư cổ phiếu.
